چکیده

قاسم بن ابراهیم، معروف به قاسم رَسّی، از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و بزرگ ترین متکلم و نظریه پرداز کلام و فقه زیدیه است. وی در سال ۱۶۹ق در مدینه متولد شد و در سال ۲۴۶ق در همان جا از دنیا رفت. قاسم رسّی در آثار گوناگون خود به تبیین امامت زیدیه پرداخته و در نقد دیدگاه مخالفان زیدیه کوشیده است. چند صباحی است که مستشرقان به مکتب زیدیه بذل توجه ویژه نموده و در این زمینه تحقیقاتی را انجام داده اند. آنچه در پی می آید بخشی از رساله دکترای بنیامین ابراهام اُف است که با عنوان «مکتوبات کلامی قاسم بن ابراهیم» در دانشگاه تل آویو از آن دفاع کرده است. وی در ابتدا به اختصار زندگانی قاسم رسی را بیان کرده، سپس در سه فصل به تشریح دیدگاه وی درباره امامت پرداخته است. ضرورت نصب امام و ادّله عقلی و نقلی آن، راه های شناخت امام و ردّ دیدگاه امامیه درباره امامت سه محور اصلی مقاله حاضر است. بر نقد وی بر دیدگاه امامیّه نقدهای گوناگونی وارد است که مترجم در برخی موارد به اختصار متعرضِ آنها شده است. در نگاه وی دفاع از جامعه در برابر دشمنان خارجی، دفاع از ضعفا در برابر اقویا و حفظ اماکن مقدس از علل عقلی لزوم نصب امام است. قاسم رسی با تفاوت گذاشتن میان پیامبران و اوصیاء با جانشینان آنها، راه های شناخت امام را، خویشاوندیِ نزدیک با پیامبر و دارا بودن کمال عقلی و تقوا می داند. از نکات جالب توجه این است که وی قیام بالسیف و دعوت به خویشتن را در شمار شروط امامت نیاورده است.

فایل مقاله :

• نظریه-امامت-قاسم-رسی.pdf

دانش آموخته

• مصطفی سلطانی