چکیده

«نيكاراگوا» كشورى است در قسمت ميانى «آمريكاى مركزى‏» كه از شمال به كشور «هندوراس‏» و از جنوب به كشور «كاستاريكا» و از شرق به درياى «كارائيب‏» و از غرب به خليج «فونسكا» (متصل به اقيانوس آرام)، محدود مى‏شود. اين كشور با مساحتى به وسعت 900/147 كيلومتر مربع، بزرگترين كشور آمريكاى مركزى و داراى جمعيت قريب به 5 ميليون نفر مى‏باشد كه 75 درصد آنها «كاتوليك‏» و 25 درصد آنها ديگر مذهب «پروتستان‏» دارند; (2) هر چند، برخى ديگر از منابع، تعداد پيروان مذهب كاتوليك را 95 درصد نوشته‏اند. (3) اكثر جمعيت اين كشور را «اسپانيايى‏هاى مهاجر» و «سرخپوستان بومى‏» - كه اصطلاحا «مستيزو» (4) خوانده مى‏شوند - تشكيل مى‏دهند. زبان رسمى آن «اسپانيايى‏» است، اما مردم آن به زبان انگليسى هم صحبت مى‏كنند. واحد پول آن «كوردوبا» (5) و پايتخت آن «ماناگوا» (6) با جمعيتى معادل 750 هزار نفر مى‏باشد. نيكاراگوا، منابع آبى، زمينى و كانى فراوانى براى توليد انرژى، الوار و محصولات زراعى دارد. اين كشور، درياچه‏ها و راه‏هاى آبى زيادى دارد و به راحتى مى‏تواند با حفر كانال (شرقى - غربى)، دو اقيانوس بزرگ «اطلس‏» و «آرام‏» را از درون خاكش به هم متصل كند. مردم نيكاراگوا از همگونى مناسبى برخوردارند و فرهنگى كمابيش يكدست دارند و با سرافرازى در حفظ فرهنگ پدران «نيكايى‏» (7) خود و از آن جمله زبان موسيقى و ميراث ادبى، اهتمام مى‏ورزند. (8) در حال حاضر، نظام سياسى نيكاراگوا «جمهورى‏» است و پس از قريب ده سال حكومت ماركسيستى، از سال 1990 به بعد، نظام دموكراتيك در اين كشور برقرار شده است. در انتخابات سال 1990 با پيروزى خانم «چامورو» كانديداى حزب ملى نيكاراگوا، «دانيل اورتگا» (9) رهبر حزب ماركسيست اين كشور، داوطلبانه كناره‏گيرى كرد و خانم «چامورو» - رييس جمهور جديد نيكاراگوا - با تشكيل يك حكومت ائتلافى از نمايندگان احزاب مختلف، بدون برخورد با مشكل مهمى بر اين كشور حكومت مى‏كند. شورشيان نيكاراگوا معروف به «كنترا» نيز كه در دوران حكومت پيشين نيكاراگوا با دريافت كمك‏هاى مالى و نظامى از آمريكا با دولت مى‏جنگيدند، پس از انتخاب خانم «چامورو» به رياست جمهورى، دست از مقاومت‏برداشته، به ارتش منظم نيكاراگوا پيوسته‏‎اند. سطح اقتصاد توده مردم كشورهاى آمريكاى لاتين، متوسط است. در اقتصاد سرمايه‏دارى آنها كه بر مبناى منافع خارجى شكل گرفته است، بيشتر مردم فقط به عنوان منبع كار مورد استفاده قرار مى‏گيرند و استثمار مى‏شوند. بيسوادى توده، اين استثمار را تسهيل مى‏كند، از اينرو مصلحان آنها براى ريشه‏كن كردن بيسوادى، دست‏به برنامه‏هاى انقلابى «تعليم و تربيت‏» زده‏اند. برنامه‏هاى مبارزه با بيسوادى كوبا در 1961 و نيكاراگوا در 1980 در اين جهت مى‏باشد. محصولات عمده نيكاراگوآ، پنبه، قهوه، شكر، برنج، ذرت و موز است كه بعضى از اقلام آن مانند پنبه، قهوه و موز به خارج صادر مى‏شود. نيكاراگوآ داراى منابع معدنى، به خصوص طلا، نقره و مس نيز مى‏باشد كه هنوز به طور كامل مورد بهره‏بردارى قرار نگرفته است. نيكاراگوآ در سال 1502، از طريق درياى «كارائيب‏» توسط «كلمبوس‏» كه در حال چهارمين و آخرين سفرش به قاره آمريكا بود، كشف شد. در 1522 نخستين گروه اسپانيايى به فرماندهى «گيل گنزالس داويلا» به نيكاراگوآ وارد شد و جامعه كشاورزى نوينى را بنا نهاد. در سال 1524 دو شهر مهم نيكاراگوآ به نام‏هاى «گوانادا» و «لئون‏» توسط گروهى ديگر از مهاجرين اسپانيايى به رهبرى «فرانسيسكو هرناندز دكوردوبا» تاسيس شد. اسپانيايى‏ها به زودى بر جمعيت‏بومى يك ميليونى اين سرزمين غلبه كردند و آنها را به بردگانى تبديل كردند كه يا در سنين ميان‏سالى به علت‏شدت كارهاى بردگى از پا درمى‏آمدند و يا به علت‏بيمارى‏هاى اروپايى كه در برابر آنها مصونيت نداشتند، گروه گروه هلاك مى‏شدند، تا جايى كه خيلى زود جمعيت‏بومى آن به چند ده هزار نفر تقليل يافت. طلا و ساير معادن اين كشور به اسپانيا منتقل مى‏شد. با كاهش طلا و برده، اين سرزمين به مستعمره خفته اسپانيا بدل شد. بالاخره در اواخر قرن 17 توجه ساير دول استعمارى، به خصوص انگليس، به اين كشور جلب شد.

استاد

• احمد رهدار

  عضو هیات علمی گروه مطالعات سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام