چکیده

در عصر فضای مجازی، تحولات چشمگیری در اندیشه، باور و رفتار بشر رخ داده است؛ به گونه‌ای که شکاف نسلی قابل توجهی به وقوع پیوسته است. از این رو پلتفرم‌ها در زندگی بشر نقش بسزایی دارند و براساس قوانین و مقررات خاصی که هر پلتفرم از آن برخوردار است، با اِعمال سیاست‌های مدنظر صاحبان آن، در هر کشوری باتوجه به تمایز این سیاست‌ها تأثیرگذار خواهد بود. در این راستا، هدف اصلی این پژوهش این است که جایگاه دو پلتفرم اینستاگرام و ویراستی در مدیریت کنشگری نافرمانان مدنی را مورد بررسی تطبیقی قرار دهد. این تحقیق با روش کیفی تحلیل مضمون نگاشته شده و کنشگران در حوزه نافرمانی مدنی از طریق گلوله برفی شناسایی و جهت استخراج مضامین، پست‌های مرتبط مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. همچنین براساس مضامین اصلی مستخرج شامل (۱)مقابله با حجاب و عفاف، (۲)هتک حرمت و (۳)مقابله با فقه در حوزه زنان با استفاده از روش تحقیق تطبیقی دو پلتفرم اینستاگرام و ویراستی از منظر مدیریت کنشگران مقایسه شده است. در پژوهش‌های صورت گرفته، بررسی تطبیقی دو پلتفرم بومی و غیربومی مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته و جایگاهشان در مدیریت کنشگران مغفول مانده است. این درحالی است که پژوهش در این حوزه لازمه‌ی مدیریت صحیح و مؤثر است. از این رو، پژوهش حاضر بیانگر آن است که نافرمانان مدنی ایرانی، پلتفرمی را جهت زیست مجازی با هدف اثرگذاری بر مخاطب در راستای اهداف از پیش تعیین شده، انتخاب می‌نمایند که سبب ضریب دادن پست‌هایی در تقابل با جمهوری اسلامی ایران باشد و موانعی به عنوان سکوی انتشار در شبکه‌های اجتماعی برای آن‌ها رخ ندهد. بررسی تطبیقی این دو پلتفرم بیانگر آن است که تفاوت‌های کارکردی، محتوایی و ساختاری بسیاری وجود دارد که مقتضیات بومی و غیربومی آن است. در همین راستا چگونگی مدیریت پلتفرم ویراستی که شبکه اجتماعی ایرانی و بومی است و پلتفرم اینستاگرام که شبکه اجتماعی خارجی و غیربومی است، بر کاربران خود به ویژه نافرمانان مدنی در نحوه کنشگری آنان و میزان اثرگذاری بر مخاطب هر پلتفرم، تأثیر بسزایی دارد. مقاله برتر اولین همایش ملی رویکردهای انتقادی به فرصت‌ها و چالش‌های ارتباطات شبکه‌ای در فضای مجازی

دانش آموخته

• فاطمه کریمی دردشتی

  "پژوهشگر حوزه زن و رسانه - ارشد مدیریت رسانه"