اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
صادر نخستین از منظر امام خمینی
1388,فرهنگی تحلیلی
چکیده
یکی از مسائل مشترک مورد بحث در دو حوزه فلسفه و عرفان، چگونگی صدور کثرات از واحد حقیقی است. هر کدام از فلاسفه و عرفا با توجه به چشم انداز خود به این مسأله پرداخته، آن را حل و فصل کرده اند. فلاسفه یونانی و به تبع آنان فلاسفه اسلامی، عقل اول را صادر نخست از مبدأ فیض می دانند در حالی که اهل معرفت در افقی بالاتر نسبت به فلاسفه، مشیت مطلقه (فیض مقدس) را با دلایل خاص خود به عنوان مبدأ صدور کثرات معرفی می کنند. این مقاله در صدد است که از منظر امام خمینی(س) در مقام فیلسوفی عارف به این مسأله بپردازد. یکی از فرضیه های قابل پیش بینی این است که ایشان مانند فیلسوفان، صادر اول را عقل اول می داند؛ دیگر این که طبق مشرب عرفا، صدور مشیت مطلقه را به عنوان مبدأ فیض می پذیرد، یا اینکه وجه جمعی را می پذیرد. به منظور آشنایی با دیدگاه ایشان در نحوه صدور کثرت از وحدت، در ابتدا نظرات فلسفی ایشان و سپس در طیفی وسیع تر و به طور تفضیلی، چشم انداز عرفانی ایشان مورد بحث قرار می گیرد. با طی این مسیر در نهایت روشن می شود که به اعتبار نظر وحدت بین ایشان، صادر نخست و به اعتبار دقیق تر تجلی نخست فعلی که منشأ صدور کثرات در عالم خلق شد همان فیض مقدس است و عقل اول نخستین تعین عقلی این تجلی می باشد.