اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
روش‌شناسی کاربرد پیش‌فرض‌های طبیعیِ مسائل قوای نفس در علم‌النفس صدرایی
1402,علمی پژوهشی
چکیده
مسائل مربوط به قوای نفس یکی از مهم‌ترین مباحث علم‌النفس صدرایی است. به دو جهت مسائل قوای نفس با پیش‌فرض‌های طبیعی آمیخته شده است؛ جهت اول آنکه فلاسفه پیش از ملاصدرا، مسائل علم‌النفس را در بخش طبیعیات مورد بحث قرار داده‌اند و جهت دوم آنکه نفس و بدن رابطه وثیقی با یکدیگر دارند، به‌طوری که پرداختن برخی مسائل مربوط به قوای نفس مستلزم بحث از مسائل مربوط به بدن نیز می‌باشد. در این نوشتار که داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده و به روش عقلی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است، مشخض شده که پیش‌فرض‌های طبیعی همچون نظریه عناصر اربعه، مزاج و افلاک نه‌گانه و گزاره‌های تجربی مربوط به آثار و عملکرد اعضای بدن حیوان به سه نحو در مباحث قوای نفس به‌کار رفته است؛ به این صورت که برخی از این پیش‌فرض‌ها در اثبات مسائل به‌کار رفته است؛ مانند احصاء و اثبات قوای نفس، ضروری بودن قوه لامسه و اثبات قوای نفوس فلکی. برخی دیگر از این پیش‌فرض‌ها نیز در تبیین مسائل استفاده شده است؛ مانند تعریف و تحدید قوای نفس، تبیین عملکرد قوای نفس و جایگاه آلات و قوای نفس؛ و برخی از پیش‌فرض‌های طبیعی، منشأ طرح مسائل خاص در مباحث قوای نفس شده است؛ مانند مسائل قوای نفس فلکی.