چکیده

قاعده‌‌ی "نفی سبیل" از جمله قواعد فقهی‌‌ است که در روابط حقوقی مسلمانان با غیرمسلمانان نقش تعیین‌‌کننده‌‌ای داشته و به ‌‌عنوان شاخصی برای تعدیل و تنظیم روابط مسلم و غیرمسلم به‌‌ کار رفته است. به‌‌واسطه‌‌ی این قاعده، در ارتباط میان امت اسلامی و ملل غیرمسلمان، چنین ایجاب می‌‌شود که همواره مسلمانان باید برتری داشته باشند و به‌‌ هیچ‌‌ وجه تعهد و روابطی را نپذیرند که موجب تسلط غیرمسلمانان بر ایشان شده، یا منجرّ به تساوی آنان با مسلمین گردد. آنچه در این مقاله بدان پرداخته شده، پاسخ به این پرسش بنیادی است که آیا مضمون آیه‌‌ی 141 سوره‌‌ی نساء چنین افاده‌‌ای را می‌‌نماید یا خیر؟! در این نوشتار، با روش توصیفی و تحلیلی، پس از بررسی مفهوم قاعده‌‌ی یادشده در فقه و مستندات اساسی این قاعده، به بازتاب این اصل در آثار فقهی و تفسیری پرداخته و سپس ملاحظاتی بر این تفسیر ارائه شده است. بررسی منابع و دیدگاه‌‌های مختلف نشان می‌‌دهد که «آیه‌‌ی نفی سبیل» در معنای مطابقی و مستقیم خود نمی‌‌تواند دلیل قاعده‌‌ی فقهی نفی سبیل قرار گیرد؛ تا از این طریق به منع روابط استیلایی مسلمین با کافران پرداخت، چرا که ویژگی قاعده آن است که بر مصادیق خود بدون واسطه منطبق باشد.

فایل مقاله :

• تفسیر-سیاسی-از-آیه‌‌ی-نفی-سبیل-برداشتی-تفسیری-از-پایگاه-فقه-سیاسیآیه‌‌ی-141-سوره‌‌ی-مبارکه‌‌ی-نساء.pdf

استاد

• علی شیرخانی

  عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد قم