چکیده

با نگاهی به تاریخ معاصر ایران درمییابیم که حضور و رقابتهای استعماری سابقهای طولانی در این کشور دارد. براساس شواهد موجود تاریخی، مردم منطقه سیستان و بلوچستان به دلیل وسعت مناطق مرزی و تعارض منافع با بیگانگان، همواره از ظلم، بی عدالتی و بی توجهی حکومتهای وقت و فرصت طلبی بیگانگان در ایران رنج برده اند. سیستان یکی از مناطق استراتژیک برای قدرتهای استعماری در اوایل قرن بیستم میلادی محسوب میشد. دو قدرت استعمارگر روس و انگلیس برای حضور در این منطقه بسیار مهم به رقابت با یکدیگر پرداخته بودند. ازآنجاکه سیستان دروازه هندوستان محسوب میشد؛ برای انگلیس و روس بسیار اهمیت داشت. انگلیسی ها که قدرت برتر را داشتند، با شیوه های مختلفی ازجمله استفاده از مهره های نفوذی خود درصدد سلطه بر این منطقه بودند. در این پژوهش سعی بر آن است تا با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از منابع اسنادی و کتابخانه ای به عکسالعمل مردم سیستاندربرابر۵ حضور انگلیسیها پرداخته شود. مردم غیور و بیگانهستیز سیستان که درطول تاریخ بهعنوان مرزداران شجاع و جان نثاردرمقابل۵ تهاجم بیگانگان به سرزمین مقدس ایران دلیرانه و رستم گونه ایستادگی کرده اند،درمقابل۵ دسیسه های استعماری دولت انگلیس ساکت ننشستند و جانانه دست به قیام زدند و انگیسیها را به وحشت انداختند. هرچند که با خشونت حشمت الملک، مهره نفوذی و وابسته به انگلیس که حکومت سیستان را زطرف دولت ایران برعهده داشت، قیام ضدانگلیسی مردم سرکوب شد، اما به انگلیسیها و نوکران حلقه به گوش آنان فهماند که سیستان جای امنی برای آنان نیست. این مقاله با هکاری دوست علی سنچولی و علی بصیری نیا در همایش ملی پیشرفت پایدار؛ رهیافت تاریخ ، فرهنگ و تمدن دارالولایهء سیستان، تالار بزرگ فردوسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ارائه شده است.

دانش آموخته

• صدیقه لک زایی

  بانویی از تبار علم و جهاد و شهادت عضو هیئت علمی دانشگاه زابل و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد زابل