چکیده

بصیرت و فتنه‌ شناسی معیاری در رویش ها و ریزش های انقلاب اسلامی است. فتنه اجتماعی، وضعیت اجتماعی نامطلوبی است که با ویژگی های فکری و رفتاری خاص خود، و از طریق بستر اجتماعی ویژه، با فریب افکار عمومی و یا با تهدید و فشار، گمراهی را در جامعه اشاعه داده و انسجام اجتماعی را در هم می شکند. زمینه های اجتماعی فتنه را می توان به انواع فرهنگی، سیاسی و اقتصادی تقسیم کرد. برخی از زمینه های فرهنگی پیدایش فتنه، عبارتند از: یأس و ‎‏خودباختگی، خودخواهی و دنیاگرایی خواص، ضعف حضور مردم در صحنه. در حوزه سیاسی می‌ توان از زمینه هایی نظیر اختلاف مسئولان، جدایی آنها از مردم و نفوذ مرفهین بی درد در عرصه حکومت نام برد. مسائل اقتصادی از قبیل فشار اقتصادی دولت بر مردم هم زمینه ساز شک مردم به مسئولین شده و منفذی برای ورود فتنه ها را فراهم خواهد کرد. فتنه انگیزان از ابزارها و شیوه های مختلف نرم افزار و سخت افزاری استفاده می کنند. شیوه های سخت افزاری آنها عبارتند از به کارگیری خشونت و اغتشاش اعم از قتل، جرح، و ایجاد آشوب و ارعاب در جامعه، شیوه های نرم در ایجاد فتنه عبارتند از: بهره گیری از عناوین جذاب، تحقیر فرهنگی و القاء ناتوان، ایجاد اختلاف و نفاق داخلی، انزوای روحانیت و غربی سازی دانشگاه، تبلیغات سوء، سوء استفاده از جوانان و خواص بی بصیرت. در فتنه ها اجتماعی گروههایی از قبل خواص بی بصیرت، عوام در غفلت و جوانان کم اطلاع مورد آسیب قرار می گیرند. در مقابل فتنه ها، بصیرت اجتماعی به عنوان روشن بینی فکر و قلبی قرار دارد که مبتنی بر اصول و معیارهای وحیانی، قدرت بازشناسی یقینی حق از باطل را در تاریکی های فتنه ایجاد نموده موضع‌گیری مناسب و قاطع را به دنبال می‌ آورد. مسئولیت شناسی، دشمن شناسی، فرصت شناسی، هوشیاری و حضور در صحنه، صراحت در بیان و شجاعت در اقدام از ویژگی هایی است که می توان صاحبان بصیرت را به وسیله آن شناخت.‏

استاد

• نصرالله آقاجانی

  عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام