چکیده

این مقاله به بررسی اجمالی دیدگاه‌های قطب الدین شیرازی در مورد انسان مدنی و ضرورت سیاست می‌پردازد. در اندیشه فلسفی وی انسان دارای دو بعد شیطانی ـ الهی، مادی ـ معنوی و حیوانی ـ انسانی است؛ بنابراین هر بعد بسته به نوع نیازهایش منشأ برای مدنی شدن انسان می‌شود. در دستگاه فلسفی شیرازی، عالم هستی مبتنی بر اعتدال و انتظام و وجود مراتب در اجزا و عناصر هستی است و اگر چه عالم بالا و سماوی آن را تکوینا برخوردار است، اما عالم ارضی و عالم کون و فساد باید تدریجا و با ایجاد نظم و انتظام به آن برسد و سیاست عهده‌دار چنین مقصودی است. اعتقاد فلسفی وی بر این است که مصالح افراد جامعه با اعتدال قوای نفسانی‌شان حاصل می‌شود و چون عالم هستی بر اعتدال قرار دارد؛ بنابراین وی در جهت تأمین مصالح افراد و رسیدن به چنین اعتدالی از جهات مختلف به ضرورت سیاست می‌پردازد.

دانش آموخته

• مرتضی یوسفی راد

  عضو هیات علمی گروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی