چکیده

این مقاله با مشارکت عباسعلی عظیمی شوشتری نوشته شده و در اولین همایش بین المللی مطالعات و تحقیقات علوم انسانی و اسلامی ارائه شده است. در هستی شناسی که بخشی از دانش فلسفی است ماهیت هستی، چرایی هستی و غایت هستی تبیین و بررسی می گردد. چگونگی شناخت و فهم نسبت به هستی تأثیر مستقیم بر چگونگی تولید، تبیین و تدوین علوم انسانی دارد. انسان ها با استفاده از داده های علمی، ذهنی و تجربی خود جهان هستی را تفسیر می کنند بر همین اساس فهم های متعددی نسبت به ماهیت، چرایی و غایت هستی وجود دارد. دین اسلام با پشتوانه وحی تعریفی از هستی ارائه کرده است که فراتر از داده های علمی، ذهنی و تجربی بشر است. این مقاله در صدد پاسخ به این پرسش است که تفسیر و تعریف اسلام از هستی چگونه است؟ و از دیدگاه اسلام در مبانی هستی شناسی علوم انسانی چه مولفه های باید مورد توجه قرار گیرد.؟ برای پاسخ به این پرسش با روش توصیفی و تحلیلی مبانی هستی شناسی علوم انسانی از دیدگاه اسلام تبیین و بررسی گردید. در نتیجه این تحقیق مهم ترین مبانی هستی شناسی اسلام عبارتند از؛ رئالیسم معرفتی، نیازمندی عالم امکان، هدفمندی هستی، سیرتکاملی جهان ماده، حاکمیت نظام علت و معلول و سبب و مسبب بر جهان هستی، فناپذیری جهان طبیعت و ایمان به غیب. نتایج مذکور با محوریت قرآن و استفاده از روایات و تفسیرهای اندیشمندان مسلمان بدست آمده است.

دانش آموخته

• حسین میرچراغ خانی