اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
ارزش عقل از دیدگاه ابن عربی و علامه طباطبایی
1394,علمی پژوهشی
چکیده
ابن عربی بر نقش دوگانه عقل که دارای دو حکم متفاوت است تاکید می ورزد. او معتقد است عقل از جنبه «فعل» متناهی و از جنبه «قبول» نامتناهی است. به اعتقاد او، در مقام فعل، از قلمرو محدود و معینی برخوردار است، اما در مقام قبول، حد و مرزی ندارد و می تواند در پرتو قلب و وحی، منور گردد و حقایق را دریافت کند. عقل در این وجه مقلد و تابع وحی و قلب است .از دیدگاه علامه طباطبایی، عقل یکی از شریف ترین نیروهای انسانی است که می تواند کلیات و حقایق را ادراک کند. اما به تنهایی قادر به تحصیل و درک همه حقایق نیست، بلکه عقل به عنوان ابزار معرفتی انسان، دارای حیطه و قلمرو مشخص بوده و نیازمند وحی است تا به معارفی که خارج از دسترس اوست، راه یابد. عقل، نه آن مقدار ناتوان است که از فهم کتاب و سنت به نحو کلی عاجز باشد و نه آن مقدار توانمند است که بدون هیچ گونه محدودیتی بتواند به شناخت کامل خداوند و حقایق، نایل گردد. درعین حال عقل و ادراکات آن ارزشمند است، بدین معنا که می توان برای شناخت گزاره های وحیانی از آن بهره جست.