وحدت و انسجام از مسائل مهم و مورد تأکید دین اسلام است که در آیات قرآن و احادیث ائمه به آن سفارش شده و در مقابل تفرقه و اختلاف نهی شده است. بر همین اساس امام خمینی به این مسأله اساسی توجّه داشته اند و به وحدت ملّی در داخل کشور و بین عموم مردم و به انسجام اسلامی بین ملّتهای مسلمان سفارش نموده اند. این مقاله درصدد است که وحدت ملّی و انسجام اسلامی را در سیرۀ نظری و عملی امام خمینی بررسی کند. سؤال اصلی مقاله این است که «از نظر امام خمینی از چه طریق می توان وحدت ملّی و انسجام اسلام را ایجاد کرد؟» فرضیه مطرح شده این است که از نظر امام می توان از طریق عمل به احکام عادلانۀ اسلام و تشکیل حکومت اسلامی وحدت ملّی را در کشور و انسجام اسلامی را در بین ملّتهای مسلمان ایجاد کرد. در راستای پاسخ به سؤال اصلی و برای ورود به بحث ابتدا و اهمیت مسأله وحدت در قرآن و احادیث پرداختیم سپس وحدت ملی را در سیرۀ نظری و عملی امام خمینی بررسی نمودیم. در این زمینه به سخنان امام در مورد ماهیت و ضرورت وحدت اشاره و بیانات ایشان در خصوص اهمیّت اتحاد و دوری از تفرقه، خطاب به کل اقشار ملّت ایران، اقلیت های قومی و مذهبی مطرح شد. در قسمت دیگر مقاله مسأله انسجام اسلامی در سیرۀ نظری و عملی امام خمینی مطرح شد. ابتدا منظور از وحدت اسلامی مشخص و اصول دست یابی به آن مطرح شد. سپس به بیان دیدگاهها و سخنان امام درخصوص وحدت و انسجام اسلامی پرداخته شد. در پایان نتیجه گیری از مقاله ارائه شده و فهرست منابع نیز درج گردیده است. آنچه از این مقاله حاصل می گردد این است که امام خمینی همۀ مردم ایران را از هر نژاد و زبان و مذهب به حفظ وحدت ملّی فرا خوانده اند و همچنین مسلمانان را نیز به انسجام اسلامی دعوت کرده اند. در هر دو قسمت سخنان، ما توجّه امام خمینی به اسلام را می بینیم. از نظر امام از طریق اسلام و با تأکید بر اصول انسانی و عادلانۀ آن می توان به این اهداف رسید. ایشان صریحاً به تشکیل حکومت اسلامی برای ایجاد وحدت بین مسلمانان تأکید نمود.