چکیده

هدف عمده مقاله حاضر وارسی و ارزیابی نقادانه کتاب «جهل مقدس: زمان دین بدون فرهنگ» نوشته الیویه روآ (روی) یکی از پیروان جریان فکـریِ جامعه شناختی اسلام گرایی است. پژوهش حاضر با استفاده از روش نقد روشمند شش مرحله ای (عابدی حعفری و دیگران، ۱۳۹۶) کوشید ضمن بیان نقاط قوت و ضعف این اثر، این ایده اساسی نویسنده کتاب یعنی «گسست دین از فرهنگ» و مصادیق و تبیین های آن را به چالش کشد و با برشمردن موارد نقض، چهره حقیقی بنیادگرایی اسلامی را نشان دهد و از دگماتیسم مذهبی جلوگیری کند. یافته ها نشان داد این اثر علیرغم برخی نقاط مثبت، از نقاط ضعف متعددی برخوردار است که از آن میان می توان به تلقی نادرست وی از همسان سازی دینی به ویژه در خصوص مذهب شیعه، ساده سازی تحلیل اسلام در اروپا و کشورهای مسلمان؛ غفلت از تمام جنبه های مثبت دین در تعامل با فرهنگ؛ بزرگ نمایی نقش سکولاریزاسیون در جوامع دینی؛ توجیه ناپذیری ادعای جدایی دین از فرهنگ؛ و توجیه ناپذیری کالایی بودن دین و نشانه های دینی، و تحلیل نادرست از بنیادگرایی اسلامی و اسلام سیاسی اشاره کرد.