چکیده

این مقاله با مشارکت یعقوب توکلی نوشته شده است. نهضت­های اسلامی در سال ۲۰۱۰-۲۰۱۲ با ماهیتی ضداستبدادی و ضداستعماری توجه بسیاری از اندیشمندان را به خود جلب کرد. این نهضت­ها پیامدهای گوناگون سیاسی اجتماعی در جهان اسلام داشت. در این مقاله سعی داریم با بررسی شرایط جهان اسلام در زمان وقوع نهضت­ها، پیامدهایی را که بیداری اسلامی در جهان اسلام به دنبال داشت بیان کنیم. بیداری اسلامی به دلیل حضور گسترده مردم، همبستگی اجتماعی را در کشورهای اسلامی تقویت کرد و همچنین در عرصه بین­الملل اسلامی نیز به دلیل این که این نهضت­ها ابعادی دینی داشتند، ایده امت اسلامی را قوت بخشید. انقلابیون شعارها و اهدافی دینی داشتند در نتیجه بیداری اسلامی به تقویت گرایشات دینی نیز منجر شد. بخش مهمی از این انقلاب­ها در مقابل حاکمان مستبدی بود که طرفدار و حامی غرب بودند. در نتیجه بیداری اسلامی گرایشات غرب­ستیزانه را افزایش داد به ویژه که رفتار خصمانه غرب در مورد جهان اسلام از علل بیداری اسلامی بود. از آنجا که انقلاب اسلامی ایران مدلی موفق و متقدم در نهضت­های اسلامی بود مورد توجه انقلابیون سایر کشورها قرار گرفت در نتیجه بیداری اسلامی توجه به انقلاب اسلامی ایران را افزایش داد. بیداری اسلامی توجه مسلمانان را به موضوع فلسطین نیز جلب کرد؛ مسئله­ای که اهمال­کاری مسلمانان در مورد آن سرآغاز بسیاری از مشکلات شده بود. ضمن این که بیداری اسلامی به عنوان تهدیدی برای اسرائیل قابل تحلیل است.

دانش آموخته

• محسن محمدی