اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
مبانی دینی سرمایه اجتماعی و رابطه آن با حکمرانی خوب
1393,علمی پژوهشی
چکیده
بحث سرمایه اجتماعی مبحثی نوظهور است که از دهه 1970 در ادبیات توسعه در کنار سایر سرمایه‌ها ـ فیزیکی، انسانی و اقتصادی ـ مطرح شده است و مفهومی میان‌رشته‌ای به‌ویژه در رشته‌های علوم سیاسی، اقتصاد و جامعه‌شناسی است؛ امّا مفهوم آن که به روابط و پیوندهای انسانها مربوط میشود و موجب همکاری متقابل آحاد جامعه و استحکام پایههای اجتماع و سیاست می‌گردد، در آموزههای دینی به‌ویژه دین اسلام به‌وفور یافت میشود. دینِ اسلام دینی اجتماعی است و دستورهای آن بر اساس همبستگی و پیوستگی افراد شکل گرفته است. آموزههای دین اسلام در ابعاد اعتقادی، اخلاقی و مناسکی آن منجر به پیدایی و تقویت سرمایه اجتماعی در شکل درون‌گروهی در مرحله اول و برون‌گروهی در مرحله بعد می‌گردد. همچنین میان حکمرانی خوب و سرمایۀ اجتماعی پیوند وثیقی وجود دارد. مهمترین جنبه الگوی حکمرانی خوب، ابتنای آن بر مشارکت فعال مردم و نهادهای مدنی است که آنان بخشی از حکمرانی تلقی میشوند. شایان ذکر است آنچه اهمیت بیشتری دارد کیفیت این بخش از حکمرانی است؛ چرا که در این الگو صرفاً مشارکت مردم مورد توجه نیست، بلکه کیفیت مردم و نهادهای مدنی و مناسبات و ارتباط آنها و به عبارتی سرمایه اجتماعی است که بسیار مهم محسوب می‌گردد. این مقاله در پی بیان ویژگیها و مؤلفههای سرمایه اجتماعی بهگونهای است که امکان شکلگیری حکمرانی خوب را فراهم سازد.
فایل مقاله :
استاد
غلامرضا غفاری
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم - رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران