اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
رویا و معرفت
1397,علمی پژوهشی
چکیده
رؤیاشناسی جوانب هستیشناختی، اخلاقی، روان‌شناختی، معرفتشناختی و... دارد. در این نوشته تنها به یک پرسش معرفتشناختی پاسخ داده شد: آیا رؤیا میتواند منبعی برای معرفت به بعضی از وقایع فراتر از بدن و روان ما به شمار آید؟ پاسخ این پرسش از نظر آیات و روایات و ادلة عقلی مثبت است. سیرة همیشگی عالمان دینی و اهل شرع نیز بر اعتماد به بعضی رؤیاها دلالت دارد. دلایل قرآنی، هشت رؤیایی است که قرآن به صورت تأییدی ذکر میکند و ادلۀ روایی، روایات زیادی است که از سویی به اعتبار رؤیا دلالت میکند و از سوی دیگر به لزوم دقت در اعتماد به رؤیا توجه داده است. دلیل عقلی تجارب بشری در روی‌دادن چنین رؤیاهایی است که ابنسینا به آن استدلال کرده است. همچنین میتوان بر اساس اصطلاحات و ادبیات معرفتشناسی جدید نیز بر این مدعا استدلال کرد. این نوشته در پی استدلال بر امکان معرفتبخشی برخی از رؤیاها، بر اساس ادلة قرآنی، روایی و عقلی است؛ اما چند بحث خارج از مقصود ماست؛ از جمله بحث از دایرۀ آموزه‌های قابل استفاده از رؤیا و نسبت معارف مبتنی بر رؤیا و معارف مبتنی بر دیگر منابع معرفت.