تمدن بالاترین سطح پیشرفت و برآیند دستاوردها و سرمایههای سخت و نرم یک جامعه انسانی است که براساس سهم مولفههای سازنده خود در سطوح مختلف در جوامع انسانی ظهور میکند. از جمله مهمترین ابزار در پیریزی تمدن، زبان است که با قابلیت بیبدیل ارتباطی خود، قادر است کارکردهای تمدنی ارزشمندی داشته باشد. پرداخت به کارکردهای تمدنی زبان و بررسی میزان اثرگذاری آن به عنوان مهمترین ابزار ارتباطی میتواند در شناخت خلاءهای پیشروی یک تمدن مؤثر باشد و در میدان رقابت با غیرهای مجاور، آنرا مهیا و تقویت نماید. بدین منظور پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی در نظر دارد به مسأله ارتباط زبان و تمدن و کارکردهای تمدنی زبان تمدنساز بپردازد. یافتههای پژوهش حاضر حاکی از آن است که زبان میتواند در اعتباربخشی به تمدن، تعیین سطوح اندیشه تمدنساز، تولید و بازتولید تمدنی، افزایش قدرت و اثرگذاری آن در حوزه درون و برون مرزی یک سرزمین، آموزش هنجارهای تمدنی و انتقال سرمایهها و دستاوردهای جدید مشارکت داشته باشد. براین اساس در پیریزی و تجدید حیات تمدن نوین اسلامی لازم است در راستای تقویت این ابزار ارتباطی، قابلیتهایی که به صورت بالفعل در زبان تمدنی مدنظر موجود است تقویت و به زمینهسازی برای ایجاد قابلیتهای لازم ولی مفقود در چنین زبانی مبادرت کرد.
استاد و مدیر گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
عضو هیات علمی جامعه المصطفی