چکیده

تاریخ‌نگاری شفاهی یکی از گونه‌های تاریخ‌نگاری است که در دهه‌های اخیر،رونق یافته و مانند بسیاری از مقوله‌های دیگر،تعریفی مورد وفاق ندارد.توجه به ثبت شفاهی حوادث تاریخی را در دیار غرب به یونان باستان نسبت داده‌اند،اما پیوند تاریخ‌نگاری با سنت نقل شفاهی حدیث در دوره اسلامی، میراثی شایسته ژرف‌کاوی برای پیشینه این‌گونه تاریخ‌نگاری پدید آورده است.تاریخ‌نگاری شفاهی به‌ مفهوم امروزی آن،در سال‌های نزدیک به جنگ دوم جهانی با انگیزه‌ای غیر تاریخی در محیطهای‌ نظامی غرب آغاز شد،ولی به سرعت،رونقی در خور یافت و به دیگر کشورها از جمله سرزمین ما نیز راه‌ یافت. در این مقاله پس از مروری بر تعریف و پیشینه تاریخ‌نگاری شفاهی و فرایند آن،نقش و جایگاه‌ مصاحبه کننده و مصاحبه شونده در تاریخ‌نگاری شفاهی و نیز تعامل تاریخ‌نگاری مکتوب و تاریخ‌نگاری‌ شفاهی اجمالا بررسی شده،سپس ویژگی‌های تاریخ‌نگاری شفاهی در دوازده بند شمرده شده است. بخش پایانی مقاله در درنگی کوتاه به یکی از پیوندهای تاریخ‌نگاری شفاهی با ارزش‌ها و هنجارهای دینی‌ و فرهنگی توجه کرده است.

استاد

• محسن الویری

  استاد و مدیر گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام