اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
بررسی نظریه تعدد نفوس با تکیه بر آراء ملاصدرا
1401,علمی تخصصی
چکیده
مسئله نفس همواره جزو اساسیترین مسائل انسانشناسی فلسفی برای حکما بوده است و هر یک مبتنی بر نظام فلسفیای که نمایندگیاش را میکرده است به تشریح ابعاد گوناگون این مسئله پرداختهاند. به جهت گستردگی و پیچیدگی موضوع نفس، مسائل گوناگونی پیرامون آن مطرح است اما یکی از اساسیترین ریز موضوعات در این باره که تعیین موضع در آن میتواند در پاسخ به سایر مسائل نیز اثرگذار باشد بررسی مسئله تعدد یا وحدت نفس است. در این پژوهش به شیوه کتابخانهای و با روش توصیفی- تحلیلی به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که دیدگاه حکمت متعالیه راجع به تعدد یا وحدت نفس انسان چیست و چه نقدهایی بر آن وارد است. در اندیشه فلسفی ملاصدرا نفس جایگاه متفاوتی نسبت به دیگر فلاسفه دارد. ایشان نفس را حقیقتی مقول به تشکیک میداند. نفس را واحد و بسیط میداند. ایشان قوا را شأن و درجهای از نفس میداند و برای آنها وجودی مستقل درنظر نمیگیرد. همین تفاوت دیدگاه باعث میشود که ایشان قائل به جسمانیهالحدوث و روحانیهالبقاء شود. نظر ملاصدرا بر این اساس مبتنی است که مفاهیم مختلف میتوانند مصداقِ واحد داشته باشند؛ چنانکه حقایق مختلف نیز میتوانند به وجود واحد موجود باشند. برخی از نوصدراییها درصدد نقد این دیدگاه، نظراتی را مطرح کردهاند و قائل به تعدد نفس شدهاند.