اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
بررسي مقايسه‌اي حکومت و مصلحت در انديشه امام خميني و علامه طباطبايي
1387,علمی پژوهشی
چکیده
موضوع مقاله، بررسی مقایسه‌ای دو مفهوم حکومت و مصلحت در اندیشه دو اندیشمند معاصر، امام خمینی( و علامه طباطبایی( است.علامه طباطبایی(، این دو مفهوم را در چارچوب نظریه ادراکات اعتباری تحلیل می‌کند و با استناد به آیات قرآن کریم، تحلیل فلسفی خود را مورد تایید شارع مقدس نیز می‌داند.تحلیل امام خمینی( در متنی فقهی ارائه شده است و چنانکه قابل مشاهده است تحلیلی عقلی و مبتنی بر دریافتی عقلی و نظری از ماهیت حکومت و نسبت آن با مصلحت است. تحلیل عقلی یاد شده منظری است که امام خمینی( براساس آن، درباره احکام شرع و موضوعاتی چون ولایت فقیه و یا ولایت مطلقه فقیه و نیز مصلحت، به تحلیل و بررسی می‌پردازد و نظر اجتهادی خود را عرضه می‌دارد. در این راستا امام خمینی( از تحلیل احکام به حکومت اسلامی یا ولایت فقیه و حدود اختیارات آن منتقل می‌گردد و علامه طباطبایی( همان‌گونه که در تحلیل فلسفی خود، اجتماع را بر حکومت مقدم می‌دارد، از تحلیل خطاب احکام به اجتماع اسلامی و تقدم آن بر حکومت اسلامی نایل می‌آید.امام خمینی( تشخیص مصلحت را برعهده کارشناسان نهاده است و علامه طباطبایی(، آن را به شورای عمومی و تفکر اجتماعی ارجاع می‌دهد.هر یک از این دو اندیشه، در کنار اشتراکاتی که دارند، از توانایی‌ها و ویژگی‌های خاص خود برخوردارند.