چکیده

کتاب حاضر با جست وجوی معنای ذاتی مردم سالاری در متون و منابع دینی، در صدد است مطلوبیت ذاتی مردم سالاری را در اسلام توضیح دهد. به زعم نگارنده، مردم سالاری از نظر اسلام، امری ذاتاً مطلوب است و این مطلوبیت را می توان با مراجعه به متون و منابع دینی به دست آورد. و در چنین صورتی است که می توان از تمایز مردم سالاری دینی از دیگر الگوها و مدل های مردم سالاری سخن گفت. اثر حاضر با چنین رویکردی، از چهار فصل و یک نتیجه گیری تشکیل شده است. در فصل نخست، با توجه به اهمیت ایضاح مفاهیم اصلی پژوهش و نیز رویکرد خاص آن، ابتدا با توضیح رویکرد نظری پژوهش، تعریف مورد نظر از مردم سالاری دینی ارائه می گردد و سپس با توضیح الگوی روشی پژوهش، تمهیدات روشی لازم برای صورت بندی نظریه مردم سالاری دینی از طریق مطالعه گزاره های مکنون در قرآن و سنت، فراهم می گردد. فصل دوم، عهده دار مرحله نخست پژوهش، یعنی توجیه و اعتبارسازی مؤلفه های مردم سالاری از دیدگاه اسلام است. در این فصل با تکیه بر الگوی روشی منتخب، به نسبت سنجی مفاهیم و آموزه های دینی با مؤلفه های اساسی مردم سالاری پرداخته، تلاش می شود با تنظیم مفاهیم و آموزه های مذکور و قرار دادن آن ها در نظام مفهومی خاصی، رابطه ای معنادار میان این مفاهیم و آموزه ها با مؤلفه های مردم سالاری برقرار گردیده، موّجه و معتبر بودن آن ها از دیدگاه اسلام توضیح داده شود. در فصل سوم، به مرحله دوم، یعنی تحلیل مؤلفه های مردم سالاری از دیدگاه اسلام پرداخته می شود. در این فصل با مراجعه به قرآن و سنت، مبانی مردم سالاری از دیدگاه اسلام تبیین می گردد. مبانی معرفت شناختی، هستی شناختی و انسان شناختی مردم سالاری به تفکیک در این فصل مورد بررسی قرار گرفته و در پایان، پیامدهای نظری این مبانی بر سیاست و زندگی سیاسی اجتماعی از دیدگاه اسلام توضیح داده می شود. در فصل چهارم، با تبیین حدود مؤلفه های مردم سالاری دینی، زمینه طراحی و ارائه الگوی نظام سیاسی مبتنی بر این نظریه فراهم می گردد. از این رو، با اشاره به ماهیت و ارکان نظام سیاسی در این نظریه، ساختار و نهادهای اساسی این نظام سیاسی به اختصار معرفی و جایگاه و کارکرد اصلی آن ها مورد اشاره قرار می گیرد. پایان بخش مباحث پژوهش حاضر، نتیجه گیری است که تلاش می شود در آن، یافته ها و دستاوردهای پژوهش فهرست گردد.

استاد

• منصور میراحمدی چناروئیه

  استاد تمام گروه علوم و اندیشه سیاسی و معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی ، رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی