چکیده

معرفت شناسی به دلیل بررسی معیارهای دانش بشری، علم درجه یک به شمار می رود. نوشتار حاضر در نوزده درس برای تدریس در مقطع کارشناسی ارشد فلسفه و مرحله دوم معرفت شناسی تنظیم شده است. در این کتاب ابتدا به مباحث مقدماتی از جمله: تعریف، موضوع، روش و ضرورت معرفت شناسی؛ سپس معرفت شناسی در یونان باستان، فلسفه جدید و فلسفه اسلامی پرداخته می شود و در ادامه، مباحث مربوط به معرفت حقیقی و امکان آن، علم حضوری و حصولی و آن گاه کیفیت دست یابی به مفاهیم کلی، اصالت حس یا عقل در تصور انواع تصدیقات، وجود ذهنی و معرفت دینی بیان گردیده است. فهرست کتاب: پیش گفتار *مباحث مقدماتی تعریف معرفت شناسی موضوع معرفت شناسی روش معرفت شناسی رابطه معرفت شناسی با علوم دیگر ضرورت معرفت شناسی * معرفت شناسی در یونان باستان و قرون وسطی درآمد سیر معرفت شناسی در فلسفه غرب معرفت شناسی در یونان باستان معرفت شناسی در قرون وسطی (از صفر میلادی تا قرن ۱۵) کلیات *معرفت شناسی در فلسفه جدید درآمد دکارت اسپینوزا لایب نیتز فلاسفه تجربی انگلستان لاک بارکلی هیوم (۱۷۱۱ ـ ۱۷۷۶) * معرفت شناسی در فلسفه اسلامی کندی فارابی (۳۲۹ ـ ۲۵۷ ق) ابن سینا (۳۷۰ ـ ۴۲۸) غزالی (۴۵۰ ـ ۵۰۵) فخررازی (۵۴۳ ـ ۶۰۶) شیخ اشراق (۵۴۹ ـ ۵۸۷) خواجه نصیرالدین طوسی (۵۹۷ ـ ۶۷۲) ملاصدرا (۹۷۹ ـ ۱۰۵۰) ملاهادی سبزواری علامه طباطبایی (۱۲۸۱ ـ ۱۳۶۰ هـ . ش) شهید مطهری (۱۲۹۸ ـ ۱۳۵۸) جمع بندی منابع برای مطالعه بیشتر *معرفت حقیقی درآمد تعریف معرفت حقیقی ۱٫ یقین مطابقت الف) وجود و عدم ب) صفات وجود و عدم ج) ماهیات عینی و خارجی د) ویژگیها و صفات مفاهیم ذهنی ۳٫ واقع و نفس الامر الف) عالم عقل یا عقل فعال ب) شی ء فی حد ذاته ج) علم الهی د) قلب انسان، نفس کلی، لوح محفوظ و عالم مثال هـ) مراتب وجود، عالم اعلی و عالم مجردات و) خارج ظرف انعقاد قضیه ز) ثبوت مطلق (اعم از وجود، ماهیت، معقولات ثانی و فلسفی و منطقی) ک) واقع هر شیء به حسب خودش ل) ظرف ثبوت عقلی محکیات م) واقع و نفس الأمر اعم از وجود و عدم، وجودی و عدمی، ذهنی و خارجی درونی و بیرونی، مادی و غیر مادی است *امکان معرفت حقیقی درآمد انواع شک و یقین انواع شک انواع یقین شبهات شکاکان نقد و بررسی شکاکیت *علم حضوری درآمد تعریف علم حضوری و علم حصولی تفاوتهای حصولی و حضوری مصادیق علم حضوری ملاک علم حضوری *علم حضوری ۲ خطاناپذیری علم حضوری شبهات در باب علم حضوری پاسخ شبهات ارجاع علوم حصولی به علوم حضوری حقیقت علم حضوری *علم حصولی ۱ درآمد اقسام علم حصولی تعاریف تصور و تصدیق اقسام تصورات کلی و جزیی اقسام مفاهیم و تصورات جزیی منابع جهت مطالعه بیشتر *علم حصولی ۲ (تصورات کلی) درآمد نظریات مختلف در باب مفهوم کلی لوازم باطل انکار مفاهیم کلی منابع جهت مطالعه بیشتر *علم حصولی ۳ درآمد اقسام مفاهیم کلی منابع جهت مطالعه بیشتر * کیفیت دست یابی ذهن به مفاهیم کلی درآمد ۱٫ کیفیت دست یابی ذهن به مفاهیم ماهوی ۲٫ کیفیت دست یابی ذهن به مفاهیم فلسفی کیفیت دست یابی ذهن به مفاهیم منطقی *اصالت حس یا عقل در تصورات درآمد ۱٫ حس گرایی الف) حس گرایی افراطی (پوزیتویسم) ب) حس گرایی معتدل ۲٫ عقل گرایی ۳٫ نظریه فلاسفه اسلامی *انواع تصدیقات ۱ درآمد تعریف قضیه اجزای قضیه *انواع تصدیقات ۲ درآمد اقسام قضایا قضایای تحلیلی و ترکیبی اصالت حس یا عقل در تصدیقات *ارزش شناخت درآمد تعریف معرفت حقیقی مطابقت در انواع قضایا (در فلسفه اسلامی) اشکالهای نظریه مذکور ارزش شناخت در فلسفه غرب ۱٫ عقل گرایی ۲٫ تجربه گرایی ۳٫ پراگماتیسم ۴٫ انسجام گروی *وجود ذهنی درآمد جهات مختلف در بحث وجود ذهنی سیر تاریخی بحث وجود ذهنی دعوای فلاسفه در بحث وجود ذهنی ادله وجود ذهنی *معرفت دینی۱ درآمد واژه شناسی تغییرات ممکن در دین تغییرات ممکن در معرفت دینی *معرفت دینی ۲ دعاوی تحول فهم دین دلایل اقامه شده بر اثبات تحول عام معرفت دینی ۱٫ استقرا ۲٫ برهان فرد بالذات ۳٫ پارادوکس تأیید ۴٫ قانون علیت ۵٫ همبستگی سیستم یگانه معارف بشری ارزیابی ادله لوازم باطل نظریه مذکور منابع جهت مطالع بیشتر *کتابنامه

استاد

• حسن معلمی

  استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام