چکیده

در طول تاریخ به ویژه پس از عصر رنسانس، مکاتب و دیدگاه های متفاوت اخلاقی از سوی اندیشمندان غرب ارائه شده امّا تاکنون مطلق گرایی یا نسبیت‌گروی هر مکتب و دیدگاه به صورت مستقل مورد بررسی مصداقی و خاص قرار نگرفته است. باتوجه به ضرورت مسئله، در این مجموعه برای نخستین بار دیدگاه های شاخص و معروف، نقد و بررسی شده و نسبیت گروی یا مطلق گرایی هر کدام نیز جداگانه معلوم و معین شده است. نظریه نسبیت گروی موجب بروز توالی فاسد و کانون برخی از بحران ها به خصوص در عصر جدید شده است (هرچند نسبی گرایان به لحاظ نظری ناگزیر به طرح برخی اصول مطلق اند و به لحاظ عملی هم به اصول مطلق فراوان تری ملتزم هستند) . در پایان کتاب، مسئله جاودانگی اخلاق از دیدگاه اسلام به صورت مستقل مورد پژوهش قرار گرفته و در نهایت با توجه به ادلّه، مطلق گراییِِ حداقلی به اثبات رسیده است. در این مجموعه برای نخستین بار دیدگاه های شاخص و معروف اندیشمندان درباره مطلق گرایی در اخلاق، نقد و بررسی شده و نسبیت گروی یا مطلق گرایی هر مکتب و دیدگاهی، جداگانه معلوم و معین شده است. بدون تردید سازندگی درونی انسان و اصلاح تهذیب نفس او در سعادت فردی و اجتماعی، دنیوی و اخروی او نقش بسزایی دارد. پیشرفت های علمی و صنعتی در صورتی که با اصلاح درون انسان همراه نباشند، کاخ های سر به فلک کشیده ای را می مانند که بر فراز قله آتشفشان بنا شده باشند. بنابراین، تربیت روحی و اخلاقی برای هر انسان و هرجامعه ای امر جدی و حیاتی است. بر اساس مطالب کتاب، تمام ناهنجاری های جهانی و انواع گرفتاری هایی که بشر امروز با آن دست به گریبان است، معلوم غفلت آدمی از تربیت و سازندگی روحی و رفتاری خویش است. به همین دلیل، علم اخلاق و مسائل و مباحث مربوط به آن، همواره از دغدغه های اصلی عالمان دینی بوده است. با این همه، علم اخلاق و مباحث مربوط به آن در مقایسه با سایر علوم و معارف اسلامی، سهم بسیار اندکی از میراث عظیم علمی پیشینیان را به خود اختصاص داده است. این کاستی و کمبود به ویژه در حوزه مباحث فلسفه اخلاق بیشتر احساس می شود، در حالی که بدون پرداختن به این مباحث و اتخاذ موضعی مناسب در این باره، به طور منطقی نمی توان به مباحث علم اخلاق وارد شد؛ چرا که بحث از مبانی و مبادی یک علم، بر خود آن علم مقدم است. به هر جهت در عصر کنونی که با رویکرد جدید دنیای غرب مواجه ایم، سیل بی امان ترجمه آثار و افکار مکاتب دیگر، دفاع منطقی از مبانی اخلاقی و ارزش های اسلامی اقتضا می کند به شیوه منظم و منطقی و همه جانبه به مباحث این حوزه معرفتی پرداخته شود. مطلق گرایی در اخلاق که یکی از بحث های مهم در فلسفة اخلاق است توأم با نقد و بررسی سایر نظام های اخلاقی و ارائه نظام اخلاقی اسلام از ویژگی های مهم این کتاب است. سرفصل ها و برخی از موضوعات این کتاب که از پنج فصل تشکیل شده، عبارت است از: فصل اول: کلیات، اخلاق، اطلاق و مطلق گرایی، نسبیت و نسبیت گروی اخلاقی، فلسفه اخلاق و اخلاق فضیلت از جمله مطالب این فصل است. فصل دوم: ارزش و واقعیت، مسئله ارزش و معنای عام و خاص آن، انواع ارزش و رابطة ارزش و واقعیت از جمله مطالب این فصل می باشد. فصل سوم: نسبیت گروی از منظر فیلسوفان اخلاق، انواع مختلف نسبیت گرایی، اخباری یا انشایی بودن جملات اخلاقی، پی آمدها و لوازم انشایی بودن گزاره های اخلاقی، مراد از حکمت نظری و حکمت عملی، و بررسی مکاتب اخلاقی نسبیت گرا، برخی از مطالب این فصل را به خود اختصاص داده است. فصل چهارم: ثبات و جاودانگی ارزش های اخلاقی از دیدگاه فیلسوفان اخلاق است. فصل پنجم: جاودانگی اخلاق از دیدگاه اسلام، آخرین سرفصل این کتاب می باشد.

دانش آموخته

• سید محمد میرهاشمی

  سوابق تحصیلی حوزوی ـ اتمام دروس خارج (ده سال) (1376-1386) ـ فارغ التحصیل موسسه عالی امام رضا-ع-(سطح چهار) (1388-1392) غیرحوزوی ـ فارغ التحصیل دانشگاه علوم اسلامی رضوی (1375فلسفه وکلام اسلامی) فعالیت های آموزشی و تدریس ـ مدرس سطوح عالی حوزه: (فلسفه، کلام، اخلاق، اصول) مدارس: فیضیه / آیت الله گلپایگانی / مدرسه عالی حکمت ودین