چکیده

کتاب حاضر حاوی مقالاتی از اندیشمندان و فضلای حوزه و دانشگاه برای اعتلای نام و یاد آیت‌الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی(ره) است که تمامی مقالات در زمینه‌های علوم اسلامی یا در باب موضوعاتی می‌باشد که به تعالیم اسلامی برمی‌گردد و یا تفسیر و تحلیل اندیشه‌های این فقیه فقید است. مقالات این مجموعه در پنج بخش تنظیم شده است: بخش نخست نگاهی است به شخصیت علمی و اجتماعی آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی با عنوان «درنگی در زندگینامه و کارنامه». بخش دوم نوشته‌هایی است در حوزه دانش قرآنی با عنوان «سیری در اندیشه‌های قرآنی». بخش سوم مباحث مربوط به فقه و حقوق، با عنوان «جستارهایی در تأملات فقهی و حقوقی» است. بخش چهارم مقالات اقتصادی است تحت عنوان «گذری در تفکرات اقتصادی». و در بخش آخر مقالات مختلفی است که در زمینه‌های دیگر علوم اسلامی نوشته شده است. شایان ذکر است بخشهای دوم و سوم و چهارم یا مشتمل بر تفسیر و تحلیل دیدگاه‌های ایشان است یا مقالاتی مستقل می‌باشد که نویسندگان به پاس خدمات علمی و اجتماعی این مرجع بلندپایه تقدیم کرده‌اند. عناوین مقالات این کتاب بدین ترتیب است: حیرت فیلسوفانه یک فقیه، مروری بر زندگی اجتماعی و برخی رویکردها و دغدغه‌های دینی آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی، امر به معروف و نهی از منکر از منظر قرآن، نظریه تشریع تکاملی جهاد در قرآن و چالش‌های آن، تفسیر سیاسی قرآن از دیدگاه آیت‌الله العظمی سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، مؤلفه‌های رستگاری از نگاه قرآنی، الهی بودن قرآن؛ فراتر از تحدی و اعجاز، تحلیلی از حکومت و قدرت سیاسی از منظر قرآن کریم، وحی‌شناسی و مسأله تشبیه و تنزیه، وضعیت موجود رشته دانشگاهی علوم قرآنی در ایران…، «تفسیر اهل بیت»، وحدت امت اسلامی از منظر قرآنی، مؤلفه‌های اساسی در قضاوت و صدور آرای عادلانه، تأملی درباره محاربه و آثار و تحولات آن در قانون مجازات ا سلامی، بررسی فقهی ماهیت و مشروعیت بیمه عمر در نگاه آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی، جایگاه علم قاضی در حدود از دید فقیهان و قانونگذار با توجه به دیدگاه آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی، بازنگرشی به «حیاتی بودن» حق قصاص، نفی تعبد در احکام معاملی و…، دادرسی عادلانه در فقه امامیه، تحول دیدگاه فقهی در مورد خسارت معنوی، مفهوم و قلمرو «دار» در فقه و حقوق بین‌الملل اسلام، اجتهاد کرامت‌مدار، استقلال قضایی در جمهوری اسلامی، ارتداد فکری با تأکید بر نظریه امام خمینی، مبانی الگوی مصرف و حداقل‌های معیشت، خرید و فروش اوراق تقدم تسهیلات مسکن با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله موسوی اردبیلی، تأثیر تغییر ماهیت پول در احکام آن… ، بررسی فقهی بطلان قرارداد قرض در معاملات ربوی…، امامت و خلافت سنگ‌بنای اختلافات فرقه‌ای مسلمانان در قرون نخست، درباره صحیفه سجادیه، جان جهان‌های انسانی و آسمانی، زندگی تقویمی مردم روزگار صفوی در آینه کتاب اختیارات علامه مجلسی، عقل نواندیشانه و عقل روشنفکرانه، تحلیل و بررسی خطبه‌های جمعه حضرت آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی، نوسازی و اصلاحات نولیبرال در ترکیه، ریاضیات در دوران اسلامی: درخششی مغفول، از تشیع شعائری و آموزه‌ای تا تشیع سلوکی در سایه سار خطبه همام، تحلیلی از قیام عاشورا با تکیه بر دیدگاههای مرحوم موسوی اردبیلی، فلسفه اخلاق در مکتب آخوند خراسانی و غروی اصفهانی (کمپانی). حجت‌الاسلام فاضل میبدی در مقدمه‌ای بر این کتاب درباره یکی از ویژگی‌های آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی می‌نویسد: «ارتباط وثیق یک روحانی بلندپایه با نسل جوان، از طریق آموزش و پرورش در مقابل روحانیان کم‌سابقه و روشی نادر بود. از آن مهمتر سری در کتاب‌های غیرحوزی داشتن و با دانش روز آشنا شدن و علم اقتصاد را دغدغه خود دانستن و اقتصاد مارکسیستی را، که در آن زمان برای نسل جوان جذابیت داشت، از زبان یکی از اندیشمندان مارکسیست فراگرفتن و آن را به صورت تطبیقی با اسلام به بحث گذاشتن که در میان فقیهان مرسوم نبود، از امتیازات این فقیه روشن‌اندیش بود…». یادآوری می‌شود، چاپ اول کتاب «فقه و تدبیر»، یادنامه آیت‌الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی(ره) در سال ۱۳۹۶ به کوشش محمدتقی فاضل میبدی و جمعی از نویسندگان، در ۹۰۴ صفحه، توسط مرکز تنظیم و نشر آثار آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی(ره) در قم چاپ و منتشر شد.

دانش آموخته

• یوسف خانمحمدی

  یوسف خانمحمدی فرزند رحیم متولد سال 1350 ، دانش آموخته شاخص دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می باشد. وی همینک به عنوان عضو هیات علمی در دانشگاه مفید مشغول به تدریس می باشد.