چکیده

معنویت و عرفان از اصیل ترین پیام های وحی و عترت طاهره سلام الله علیهم است که قابل استنباط از آموزه ها و گزاره ها ی اسلامی و برگرفته از سنت و سیره علمی و عملی حکیمان متأله، عارفان الهی و فقیهان متضلع و ارباب نظر و بصر است و صد البته صیانت از این میراث گران نیازمند آسیب شناسی ها، کاستی یابی ها و اولویت سنجی های مستمر و ژرف اندیشانه است. کتاب عرفان و بایسته های عرفان پژوهی از «مقدمه و فصل های گونه شناسی و جریان شناسی رویکردهای عرفان پژوهی، چکیده گفتگوها و بازنویسی موضوعی گفتگوها» گردآوری شده است. این دفتر که محصول رایزنی با پژوهشگران حوزه و دانشگاه در حوزه عرفان و معنویت است، به هدف انعکاس منسجم و نظام مند آسیب شناسی ها، فرصت ها و تهدیدها و اولویت گذاری های مطالعات عرفانی گرد آمده تا چشم انداز نسبتا روشنی از کاستی ها و بایسته های عرفان پژوهی را پیش روی همه دغدغه مندان و فرهیختگان قرار دهد. در فصل اول دو گفتار: «حوزه های محتمل عرفان پژوهی و جریان شناسی پژوهش های موجود عرفانی در گستره آثار مکتوب فارسی» که شامل مباحث مختلفی می باشد، مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در رابطه با احیای عرفان مکتب اهل بیت علیهم السلام نوشته است: «این جریان هنوز در حد گرایش و تمایل است و تکونی نیافته است. دغدغه این جریان استخراج اصول نظریه عرفانی و عرفان عملی از سیره و احادیث معصومین علیهم السلام است. مراکزی مانند دارالعرفان و مؤسسه دارالحدیث چنین دغدغه هایی دارند.» در فصل دوم چکیده گفتگوهای «آیت الله محسن اراکی، حجج اسلام: علی عابدی شاهرودی، علی شیخ الاسلامی، محمدمهدی مهندسی، سید یدالله یزدان پناه، مرتضی جوادی، حسن رمضانی، محمدمهدی گرجیان، محمدتقی فعالی و آقایان غلامرضا اعوانی، نصرالله پورجوادی، شهرام پازوکی، محمد اسدی گرمارودی و ابوالحسن تنهایی» آمده است. در بخشی از چکیده گفتگوی آیت الله اراکی در رابطه با اهمیت عرفان، آمده است: «در اهمیت پرداختن به عرفان همین بس که ما اگر بخواهیم نه تنها در غرب، بلکه در کل جهان (و بلکه حتی در کشور خودمان) اثرگذار باشیم و دژهای اندیشه و عاطفه جهان را تسخیر کنیم، باید از نقطه ای شروع کنیم که حرفی برای گفتن داریم و در برابر آنچه در دنیا مطرح است، برتری حرف ما بیّن باشد. یکی از مهم ترین این مقوله های تأثیرگذار ما، عرفان است.» فصل سوم دربردارنده محورهای گفتگو با عناوین زیر: «شناخت عرفان، عرفان و علوم، عرفان و دین، از معیار عرفان تا نقد تصوف و عرفان، آثار جامعه شناختی عرفان، بایسته ها و کاستی ها» است. در رابطه با تعریف عرفان در این کتاب می خوانیم: «مجموع آنچه به عنوان عرفان در منابع و متون کلاسیک عرفان و در قرآن و سنت آمده می توان این تعریف را ارائه کرد: عرفان همان وصول الی الله است؛ یعنی اینکه انسان هرچه دارد خدا باشد؛ همان چیزی که اصطلاح قرآنی آن رضی الله عنهم و رضوا عنه است که آن مقام وصل حقیقی و همان مقام رضوان است، یا ـ و رضوان من الله اکبر ـ این رضوان الهی، حقیقتش همان فنای در ذات اقدس حق است.»

دانش آموخته

• محمداسماعیل نباتیان

  زندگی نامه محمداسماعیل نباتیان در سال 1350 در روستای خرق شهرستان فاروج در استان خراسان شمالی به دنیا آمد و تحصیلات تا مقطع سوم راهنمایی را در روستا سپری کرد. پس از اخذ دیپلم علوم تجربی در مشهد مقدس، در سال 1370 برای تحصیل دروس دینی وارد حوزه علمیه قم گردید و در مدرسه معصومیه