چکیده

شریعت در آینه معرفت خط ممتد بشری که یک گذر هدایت است سابقه و لاحقه ای به فراخنای خلقت و حیات بشری دارد. این کتاب یکی از آثار و تألیفات آیت الله عبدالله جوادی آملی است. این کتاب ضمن اینکه راه معرفت صحیحی نسبت به شریعت را تصحیح و اثبات می کند، تحلیلی است عمیق بر نظریه قبض و بسط در معرفت شریعت و به نقدکشی و آشکار کردن ویرانی بنیان و اساس این تفکر که هم از نظر ماهیت این اندیشه موهوم و پنداری است و هم از نظر شکل و ساختار به کژ راهه می رود. این کتاب حاصل ویرایش و تنظیم چند جلسه تدریس حضرت استاد است که این جلسات در سال های ۸-۱۳۶۷ در ادامه دروس تفسیر موضوعی ایشان به صورت هفتگی ضبط و پخش می شده است. زندگینامه (آیت الله عبدالله جوادی آملی) آیت الله عبدالله جوادی آملی در سال ۱۳۱۲ هـ.ش در شهر آمل به دنیا آمد. پدر و جد ایشان از مبلغین اسلام و ارادتمندان به آستان ولایت بوده اند. آیت الله جوادی آملی پس از به پایان رساندن دوره ابتدایی در سال ۱۳۲۵ وارد حوزه علمیه آمل شد و تا سال ۱۳۲۹ در آن شهر به تحصیل علم پرداخت و پس از آن عازم حوزه علمیه مشهد شد ولی چون طلاب آنجا نسبت به علمای بزرگ مشهد تکریمی نداشتند، آنجا را ترک گفته و وارد حوزه علمیه تهران شد. ایشان با ورود به مدرسه مروی به خواندن رسائل و مکاسب اشتغال یافتند و پس از آن به فراگیری کفایة الاصول و علوم عقلی و نقلی پرداختند و پس از ۵ سال عازم حوزه علمیه قم شدند و تاکنون در آنجا حضور داشتند. یکی از خدمات فرهنگی ایشان تأسیس موسسه تحقیقاتی و نشر اسراء در سال ۱۳۷۲ است. ایشان در مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس خبرگان رهبری در دوره های اول و دوم عضویت داشتند و همچنین یکی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بوده اند و هم اکنون امامت نماز جمعه شهر مقدس قم را بر عهده دارند. از اساتید و دوستان ایشان می توان به آیت الله عزیرالله طبرسی، میرزا مهدی محی الدین الهی قشمه ای، آیت الله بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه سید محمد حسین طباطبایی و... اشاره کرد. ایشان آثار و تألیفات بسیاری دارند از جمله: تسنیم، تفسیر قرآن کریم، تفسیر موضوعی قرآن کریم، رحیق مختوم، اسرار الصلوة، صهبای حج، ولایت فقیه و... ساختاربندی کتاب: این کتاب شامل یک پیشگفتار و دو بخش به شرح زیر است: پیشگفتار: فصل اول: ثبات و تحول فهم شریعت فصل دوم: معنای نسبیت فصل سوم: مبادی تصوری و تصدیقی مسئله قداست فصل چهارم: احیای معرفت دینی بخش اول: حقیقت دین؛ این بخش شامل مباحث زیر می باشد: ۱٫ دین در قرآن ۲٫ اسلام دین واحد ۳٫ قرآن و کتاب های آسمانی ۴٫ ضرورت وجود دین ۵٫ قلمرو اجتماعی دین ۶٫ علم و دین ۷٫ عقاید و اخلاق و احکام در آیات قرآن ۸٫ و.... بخش دوم: ثبات و تغییر معرفت دینی: این بخش شامل مباحث زیر می باشد: ۱٫ معرفت شناسی و فلسفه ۲٫ مراتب معرفت ۳٫ هستی شناسی معرفت ۴٫ نسبیت شناخت ۵٫ مبادی فلسفی و معرفت شناسی ۶٫ سفسطه و شکاکیت پیچیده ۷٫ تجرد و ثبات معرفت دینی ۸٫ و... مجموعه گفتارهایی که حضرت استاد جوادی آملی پیرامون این نظریه (قبض و بسط در معرفت شریعت) ایراد فرمودند، توسط آقای حمید پارسانیا به رشته تنظیم و تدوین در آمده و تمام کتاب مورد ملاحظه مجدد استاد فرزانه قرار گرفته و بر همین اساس به قلم خود مقدمه ای مبسوط بدان افزوده که باعث غنی و تعالی مستوفی مطالب کتاب شده است. در انتهای کتاب بخشی به نام ضمیمه وجود دارد که نظریه علامه طباطبایی در باب توحش طبعی و تمدن فطری انسان است.

استاد

• حمید پارسانیا

  استاد حوزه و دانشگاه / عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی