چکیده

طرح نظریه «دولت تحصیلدار» که اسکاچپل آن را پس از پیروزی انقلاب ایران در سال ۱۹۸۲ میلادی در مقالهای با عنوان «دولت تحصیلدار و اسلام شیعه در انقلاب ایران» منتشر کرد، بازگشتی از تمامیت نظریه پیشین وی درباره انقلابها بود. او در نظریه گذشته خود نقش و تأثیر آگاهانه رهبری و ایدئولوژی را در انقلابها مورد انکار قرار داده بود. اما انقلاب اسلامی ایران به وضوح نشان داد که رهبری و ایدئولوژی میتوانند سهمی بزرگ در پیروزی انقلابها داشته باشند؛ تحولی که اسکاچپل را وادار میکند تا اعتراف کند که اگر یک انقلاب در دنیا وجود داشته باشد که عمداً و آگاهانه توسط یک نهضت اجتماعی تودهای «ساخته» شده است تا نظام پیشین را سرنگون سازد، به طور قطع آن انقلاب، انقلاب ایران بر علیه شاه است.

استاد

• احمد رهدار

  عضو هیات علمی گروه مطالعات سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام