چکیده

کتاب حاضر رفتار سیاسی ایرانیان در یکی از دوره های مهم تاریخی یعنی قرن سوم را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد. در این بررسی علاوه بر معرفی انواع رفتارهای سیاسی ایرانیان در قرن سوم در قبال خلافت به مبانی و عوامل تاثیرگذار بر آن رفتارها پرداخته شده است. جامعه ایران در گذشته ده ها جنبش و به عبارتی قیام را آزموده است که بررسی تاریخی آن ها ما را در شناخت رفتار کنونی جامعه یاری می بخشد. ایرانیان در قرن سوم هجری رفتارهای سیاسی برجسته ای را در قبال خلافت عباسی به نمایش گذاشتند. در آن قرن بخشی از جامعه ایران تحت تاثیر فرهنگ دینی و سیاسی رسمی اهل سنت و همچنین متاثر از تحولات و ساختار خلافت رفتار سیاسی تبعی را در قبال عباسیان اتخاذ کردند. برجسته ترین نمود این گونه رفتار سیاسی را می توان در رفتار خاندان های طاهریان، سامانیان و آل سهل ملاحضه کرد. در همان قرن بخش دیگری از جامعه ایران که در اقلیت قرار داشتند با تاثیرپذیری از فرهنگ دینی و سیاسی غیر رسمی همانند تشیع و غیره در قبال عباسیان به رفتار سیاسی ستیزه جویانه متوسل شدند. علویان طبرستان و خرم دینان چنین بودند. اقلیت بسیار ناچیزی از ایرانیان نیز رفتار به ظاهر بی طرفانه ای را در قبال خلافت اتخاذ نمودند.

استاد

• سید حسین فلاح زاده

  دانشیار گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام