چکیده

کتاب راهبرد گفتمان مقاومت و سلفی در نظم امنیتی غرب آسیا به تاریخ مقاومت‌های شیعیان در غرب آسیا می‌پردازد. این کتاب تلاش می‌کند گفتمان مقاومتی شیعی را با نگاهی علمی و کارشناسانه بررسی کند. یکی از مهم‌ترین مسائلی که طی دهه‌های اخیر معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی را تغییر داده پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ است. تشکیل حکومتی اسلامی منجر شد تا گفتمان مقاومت با نقش محوری تهران در منطقه صورت گیرد و هدف اصلی آن حفظ نظام و توسعه‌ی گفتمان و آرمان انقلاب اسلامی محسوب می‌شود. تمامی این مسائل معادلات سیاسی منطقه‌ی غرب آسیا را تغییر داده و حتی می‌توان گفت تا حدود زیادی این اتفاقات به سود شیعیان این منطقه تمام شده است اما می‌توان گفت با توجه به تغییر معادلات سیاسی، روابط و منازعات گروه‌های مذهبی و سیاسی در این منطقه نیز تغییر یافته است. کتاب راهبرد گفتمان مقاومت و سلفی در نظم امنیتی غرب آسیا یکی از آثار مهم درخصوص نوع تقابل گفتمان‌های مقاومت (شیعی) و سلفی اخوانی محسوب می‌شود که تلاش کرده است تا با نگاهی واقع‌بینانه به تحلیل موضوع بپردازد. در بخشی از کتاب راهبرد گفتمان مقاومت و سلفی در نظم امنیتی غرب آسیا می‌خوانیم: پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷/۱۹۷۹ به عنوان پدیده‌ای نادر، منجر به تحولاتی عمیق در معادلات سیاسی منطقه و جهان گردید و طرح مسئله صدور انقلاب از روزهای اولیه پیروزی آن توسط آیت‌الله خمینی (ره)، نشانگر این حقیقت بود که انقلاب اسلامی ماهیتاً، یک تحول ایدئولوژیکی در رابطه با مسلمانان و مستضعفان جهان است و این امر، موجب تأثیر و تحولات زیادی شده که این تأثیرات نه‌تنها به حوزۀ نظری و اندیشه محدود نشد، بلکه بازتاب‌هایی هم در حوزۀ عمل داشته است. انقلاب اسلامی ایران به موازات تحولات داخلی، زمینه‌ساز روندی از رخدادها و تحولات در جوامع اسلامی نیز بوده و جریان‌ها و نهضت‌های اسلامی را در کشورهای مسلمان تحت تأثیر خود قرار داده است، در همین راستا، انقلاب اسلامی در ایران بیشترین اثر را در تعالی گفتمان سیاسی شیعه به دنبال داشته است و گفتمان سیاسی نوین شیعه، پس از پیروزی انقلاب اسلامی توانسته با استفاده از ابزار اجتهاد و سلاح، برای مهم‌ترین چالش‌های اساسیِ رودرروی خود پاسخ مناسبی پیدا کرده و از حالت سُکون و انجماد به حالت پویایی و تحول برسد. این گفتمان با چنین رویکردی، به رودررویی با گفتمان‌های رقیب و دشمن (سلفی و اخوانی) برخاست. گفتمان انقلابی شیعی حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ایران و تقابل این گفتمان با سلفی‌ها و اخوانی‌های منطقه از یک‌سو و از سوی دیگر مداخله قدرت‌های فرا منطقه‌ای، امنیت ملی ایران را همواره با چالش‌های ژرفی مواجه کرده، لذا تنها با درک محیط امنیتی غرب‌آسیا می‌توان به فهم مسائل امنیتی حاکم بر محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران نائل آمد.

دانش آموخته

• رشید رکابیان

  عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی