چکیده

کتاب "آرای عمومی(مبانی، اعتبار و قلمرو)" اثر دکتر محمود حکمت نیا مشتمل بر چهار بخش می باشد. در بخش اول – با عنوان کلیات -، اموری از قبیل واژه شناسی، جایگاه موضوع در علوم اسلامی، رابطه آرای عمومی با مشروعیت و حاکمیت و همچنین رابطه اعتبار آرای عمومی با ماهیت انسان، تحلیل و بررسی شده است. نکته قابل توجه اینکه نگارنده، مباحث ارتباط آرای عمومی با مشروعیت و حاکمیت و ماهیت انسان را در بخش کلیات آورده است، زیرا اعتقاد بر این است که نمی توان پیوند وثیق بین نظریات در این موضوعات و اعتبار آرای عمومی برقرار کرد. بخش دوم، به مبانی و ادله عمومی اعتبار آرای عمومی اختصاص دارد. در این بخش دیدگاه های مهمی چون قرارداد اجتماعی، نظریه واگذاری رضایت عمومی، اراده عمومی، الگوی توافقی دولت، منفعت گرایی و نظریه ابزاری رأی مورد بررسی قرار گرفته است ودر بحث از ادله شرعی، دلیل عام اعتبار – یعنی شورا – آمده است. بخش سوم، پرچالش ترین حوزه اعتبار آرای عمومی یعنی حوزه قانون گذاری است. تأکید بیشتر، در این بخش بر حقوق اسلامی و یافتن جایگاه قانون گذاری ونقش آرای عمومی در آن است. این بخش تا حدی گسترده شده است، ولی به نظر می رد، به خاطر اهمیت فوق العاده آن، نیاز به تحلیل ابعاد مختلف آن وجود دارد. بخش چهارم، دو حوزه دیگر یعنی جایگاه اعتبار آرای عمومی در انتخاب حاکم و قوه قضائیه است. در قسمت اول، به مبحث انتخاب حاکم پرداخته شده است و در اینجا با مرور بر نظریه های مختلف، با توجه به ساختار حقوقی شیعه، مسأله تحلیل و بررسی شده است و در قسمت دوم، به نقش آرای عمومی در انتخاب قضات ودادرسی اشاره شده است. موضوعات این قسمت تاکنون کمتر با چالش وگفت و گو روبه رو بوده است.

استاد

• محمود حکمت نیا

  محمود حکمت نیا، حقوقدان، نویسنده و محقق اسلامی و دارای دکترای حقوق از دانشگاه تربیت مدرس است. وی با رتبه استادی، عضو هیئت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام‌های اسلامی، معاون سابق آموزش و پژوهش و عضو هیئت امنای پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، عضو هیئت علمی وابسته پردیس فارابی دانشگاه تهران و عضو حقیقی شورای فرهنگی اجتماعی زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی و سردبیر مجله علمی پژوهشی حقوق اسلامی و سردبیر مجله دین و قانون است.