«اندیشه سیاسی» ناظر به تفکر منسجمی است که از درون مبنای معرفتی خاص در پی ارائه راه حل عقلانی برای بحران های سیاسی ـ اجتماعی است. بنابر این، اندیشه سیاسی ضرورتاً دارای پیش فرض معرفتی و ارزشی است. بدین سان اندیشه سیاسی دو سر طیف مهم دارد: از یک طرف از مبانی معرفتی و میراث فرهنگی که مجموعه ای از باورها و هنجارهای جامعه است، ارتزاق می کند، و از طرف دیگر از نظریات جامعه شناسی سیاسی، که مجموعه ای از راه حل های علمی معطوف به مسائل و بحران های سیاسی ـ اجتماعی است، سیراب می شود. هنر امام خمینی(ره) به عنوان اندیشمند سیاسی، ایجاد تعامل منطقی، عقلانی و منسجم، بین دو حوزه «باورها و بحران ها»، «نظری و عملی»، «حقایق و واقعیت ها»، «اعتقادات و الزامات زمان» و «جامعه آرمانی و جامعه زمینی»است. از منظر ایشان، لازمه تولید اندیشه سیاسی، ابتدا فهم و درک دو حوزه ارزش ها و بحران های سیاسی و در مرحله بعد ایجاد تعامل منطقی بین این دو، از مجرای «اجتهاد پویا» است. در واقع رمز «پویایی اندیشه سیاسی امام»، به روش فوق باز می گردد؛ روشی که مسائل و بحران های جاری ایران را از درون میراث فرهنگی، بازخوانیِ منطقی نموده و طرحی نو در زندگی سیاسی در انداخت و در نهایت، الگویی کارآمد برای علل عقب ماندگی جهان اسلام ارائه نمود.