اگر چه ایده سکولاریسم، پدیدهاى غربى و خاستگاه معرفتشناختى آن مغرب زمین است، اما پس از پیدایى و نضج گرفتن در سایر ممالک نیز سر بر آورد. بدیهى است که این تفکر براى ورود به جوامع اسلامى به ویژه ایران که از مکتب غنى تشیّع بهرهمند است و جدایى دنیا و آخرت در آن مطرود بوده و در بر دارنده آموزههایى چون «من لامعاش له لامعاد له» است، نیاز به حاملانى داشته و دارد تا بار این کالاى وارداتى را بر دوش گرفته و به تبلیغ آن در جامعه بپردازند. روشن فکران وابسته از جمله حاملانى هستند که مقاله حاضر سعى دارد تا به نحو اختصار به فعالیتهاى آنها در ایران اشاره کند.
پىنوشتها 1.حجة الاسلام مریجى عضو هیأت علمى معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم. 2. على محمد، نقوى، جامعهشناسى غربگرایى، (تهران: امیر کبیر، 1363) ج 1، ص 21. 3. همان، ص 40. 4. همان، ص 152. 5. جلال آل احمد، در خدمت و خیانت روشنفکران، ص 30. 6. على…...
ادامهپىنوشتها 1.حجة الاسلام مریجى عضو هیأت علمى معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم. 2. على محمد، نقوى، جامعهشناسى غربگرایى، (تهران: امیر کبیر، 1363) ج 1، ص 21. 3. همان، ص 40. 4. همان، ص 152. 5. جلال آل احمد، در خدمت و خیانت روشنفکران، ص 30. 6. على محمد نقوى، پیشین، ص 152. 7. عبدالهادى حائرى، نخستین رویارویىهاى اندیشهگران با دو رویه تمدن بورژوازى غرب، (انتشارات امیر کبیر 1360) ص 79. 8. محمد مددپور، سیر تفکر در ایران معاصر، (موسسه فرهنگى منادى تربیت، 1379) ج 6، ص 138. 9. رضا داورى، شاعران در زمانه عسرت، (تهران: انتشارات نیل، 1350)، ص 78. 10. حمید عنایت، جهانى از خود بیگانه، (تهران: انتشارات فرمند، 1353)، ص 95. 11. على محمد نقوى، پیشین، ص 152. 12. موسى نجفى، تاریخ معاصر ایران، (انتشارات آموزش و پرورش، 1380)، ص 39. 13. براى مطالعه بیشتر ر. ک. به شیخ حسن کربلایى، قرارداد رژى 1890 یا تاریخ انحصار دخانیات در سال 1309. 14. براى مطالعه بیشتر ر. ک. به، خاطرات سیاسى میرزا على خان امین الدوله. 15. سید محمد مهدى موسوى، خاطرات احتشام السلطنه، (انتشارات زوّار، 1366)، ص 25. 16. احمد خان ملک ساسانى، سیاستگران دوره قاجار، (تهران: انتشارات بابک، 1338)، ص 126. 17. موسوى، پیشین، ص 420. 18. خان ملک ساسانى، پیشین، ص 129. 19. فریدون آدمیت، فکر آزادى و مقدمه نهضت مشروطیت، (انتشارات سخن، 1340)، ص 104. 20. فریدون آدمیت، اندیشه ترقى و حکومت قانون عصر سپهسالار، (انتشارات خوارزمى، 1351)، ص 64 و 65. 21. حجت الله اصیل، زندگى و اندیشه میرزا ملکم خان، (تهران: نشر نى، چاپ اول، 1376) ص 87. 22. عبدالهادى حائرى، تشیع و مشروطیت در ایران، (انتشارات امیر کبیر، 1360) ص 41. 23. مددپور، پیشین، ج 3، ص 165. 24. حجت الله اصیل، پیشین، ص 87. 25. ناظم الاسلام کرمانى، تاریخ بیدارى ایرانیان، ج 1 (تهران: انتشارات آگاه، چاپ چهارم، 1362). 26. موسى نجفى، رهیافتى مقایسهاى به جریان اندیشههاى اصلاح طلب، مجله اندیشه حوزه، شماره 6، سال 6. 27. ابراهیم صفایى، رهبران مشروطه ج 1، ص 53، (تهران: انتشارات جاویدان، 1362). 28. موسسه قدر ولایت، نقش روشنفکران وابسته، ج 3، ص 39، (موسسه فرهنگى قدر ولایت، 1378). 29. محمد مددپور، پیشین، ج 5، ص 34. 30. عبدالهادى حائرى، تشیع و مشروطیت در ایران، (انتشارات امیر کبیر، 1360) ص 29. 31. مددپور، پیشین، ج 3، ص 171. 32. همان. 33. فریدون آدمیت، اندیشههاى میرزا فتحعلى آخوندزاده، (انتشارات خوارزمى، 1349)، ص 118. 34. همان، ص 123. 35. همان، ص 130. 36. مددپور، پیشین، ج 5، از ص 34 به بعد. 37. همان، ج 3، ص 187 به بعد. 38. فریدون آدمیت، اندیشه میرزا آقاخان کرمانى، (انتشارات طهورى، 1346)، ص 1. 39. مددپور، پیشین، ج 3، ص 188. 40. قدر ولایت، روشنفکران وابسته، ج 6، ص 62، (موسسه فرهنگى قدر ولایت، 1378). 41. مددپور، پیشین، ج 3، 188 به بعد. 42. قدر ولایت، روشنفکران وابسته، (موسسه فرهنگى قدر ولایت، 1378) ج 6، ص 97. 43. همان. 44. مددپور، ج 6، ص 27. 45. رضا داورى، ناسیونالیسم، حاکمیت ملى و استقلال، (انتشارات پرستش، اصفهان، 1364)، ص 53. 46. على اکبر ولایتى، سیر و تفحصى در مشروطیت و پس از آن، (انتشارات حزب جمهورى اسلامى، 1361) صص 188 و 204.
ریاست دانشگاه و استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم (ع)