چکیده

با آنکه دین و دین داری از ارکان مهم جامعه ی ما محسوب می شوند و در بین افراد تأثیر پایداری دارند، اما در سال های اخیر شاهد تغییراتی در دین داری افراد هستیم، همین عامل باعث شد که ما به بررسی تأثیر دو عامل مهمِ جامعه پذیری، یعنی خانواده و گروه دوستان بر میزان التزام به ابعاد و نشانه های دین داری بپردازیم. هدف این پژوهش بررسی نحوه ی تأثیر خانواده و گروه دوستان و سهم هریک از آنها، بر دین داری دانش آموزان است. در این بررسی از نظریه ی پیتر برگر جهت تبیین نحوه ی تأثیر خانواده و گروه دوستان بر دین داری و از مدل بومی «شجاعی-زند» جهت سنجش میزان التزام به ابعاد و نشانه های دین داری بهره برده ایم. روش تحقیق، پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه می باشد. حجم نمونه، با فرمول نمونه گیری کوکران 367 نفر برآورد شد و پرسشنامه ها با روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای در بین دانش آموزان توزیع گردید. نتایج بدست آمده نشانگر این است که دین داری دانش آموزان با ترکیب همه ی ابعاد و متغیرها بیشتر به سمت متوسط میل می کند ؛ بطوری که پاسخگویان در ابعاد اعتقادات دینی، اخلاقیات و شرعیات بیشترین نمره و در عبادات جمعی، عبادات فردی و ایمانیات کمترین نمره را اخذ کردند. بنابراین نظریه ی برگر مبنی بر ظهور و بروز دین داری در عرصه ی خصوصی بجای عرصه های عمومی در تقابل با زیست جهان های مدرن، تأیید می شود. همچنین و با عنایت به یافته های تحقیق، می توان اذعان نمود که تأثیر خانواده بر دین داری دانش آموزان، بیشتر از گروه دوستان است. همچنین تأثیر متغیرهای مربوط به خانواده (فضای تفاهمی – تربیتی خانواده و عملکرد خانواده در ایجاد تمایل و آموزش دینی) بر روی التزام به ایمانیات و عبادات، و تأثیر متغیرهای گروه دوستان (تمایل و پای بندی گروه دوستان به فرائض دینی) بر روی التزام به ایمانیات و شرعیات، بیش از سایر ابعاد دین داری است. کلمات کلیدی:خانواده، گروه دوستان، دین داری.

دانش آموخته

• امیر مجتبی ادیب بهروز

استاد راهنما

• نعمت الله کرم اللهی

  دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• ابراهیم فتحی

  همکار آموزشی گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام / مدیر کل رصد دفتر تبلیفات اسلامی حوزه علمیه قم