چکیده

با توجه به اهمیت بحث «جهاد ابتدایی» در زمان غیبت ولی عصر (عج الله تعالی فرجه الشریف)، پژوهش حاضر، به بررسی این موضوع در اندیشه ی سیاسی فقهای معاصر پرداخته است. در این رابطه، سؤال اصلی را چنین مطرح کردیم: «دیدگاه فقهای معاصر درباره ی جهاد ابتدایی در دوره ی غیبت چه می باشد؟» در پاسخ به این سؤال، نظرات چند تن از فقهای معاصر به عنوان نمونه، مورد بررسی قرار گرفت. بطور کلی، دیدگاه فقها در این زمینه را می توان به دو دسته تقسیم کرد: 1- قول به عدم جواز جهاد ابتدایی در دوران غیبت و 2- قول به جواز جهاد ابتدایی در دوران غیبت (اعم از جواز و وجوب) هر یک از این دو دیدگاه، برای قول خود، به دلایل شرعی استناد می کنند که در این پژوهش، این دلایل بطور مفصل مورد بررسی قرار گرفت. پس از روشن شدن دلایل هر یک از این دو دیدگاه، بحث به چگونگی رابطه میان پذیرش جواز جهاد ابتدایی با نظریات ولایت فقیه کشیده می شود. در نظریات مطرح شده در باب ولایت فقیه می توان دو مبنای مهم را شناسایی کرد: 1- مبنای اداره ی حکومت بر طبق امو حسبیّه 2- مبنای ولایت بر حکومت. بر اساس نتیجه ی بدست آمده از این پژوهش، در حالیکه میان پذیرش جواز جهاد ابتدایی در دوران غیبت، با نظریه ی اداره ی حکومت توسط فقیه، ملازمه وجود دارد، رابطه ی میان پذیرش جواز جهاد ابتدایی در دوران غیبت با نظریه ی ولایت بر حکومت، فاقد چنین تلازمی می باشد. واژه های کلیدی: جهاد – جهاد ابتدایی – اندیشه سیاسی – فقه سیاسی – اجتهاد – ادله ی شرعی- حاکمیت فقیه – ولایت فقیه – دوران غیبت.

دانش آموخته

• زینب تشکری صالح

استاد راهنما

• محمدجواد ارسطا

  استاد حوزه و دانشگاه ، دانشیار گروه حقوق بین الملل و عمومی دانشگاه تهران

استاد مشاور

• منصور میراحمدی چناروئیه

  استاد تمام گروه علوم و اندیشه سیاسی و معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی ، رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی