در این تحقیق در صدد آن هستیم که چالشهای نظری اصلاح طلبی را بررسی کنیم. برای ورود به بحث اصلی، ابتدا لازم بود تا اصلاح طلبی را تعریف و شناسایی نماییم. بخشی از رساله، به این امر اختصاص داده، اصلاح طلبی و مبانی آن، تعریف و بررسی شد. در قسمت مباحث نظری ساختارها نیز مطرح و ساختارهایی مثل قانون، دموکراسی، فرهنگ سیاسی، احزاب و مطبوعات بررسی گردید و به این نتیجه رسیدیم که اولا باید مفاهیم موجود در جامعه را که ابهام بر انگیز هستند، تعریف شود و بخشی از مفاهیم به عنوان مبانی اصلاح طلبی مد نظر می باشد که می باید تعریف و جایگاه آنها مشخص و همچنین راه رسیدن به اصلاح طلبی نیز هموار گردد. یکی از راههابه وسیله ایجاد یا فعال و مستقل کردن ساختارها می باشد. در ادامه تحقیق به چالشهای نظری پیرامون ولایت فقیه می رسیم. مباحث اصلی این فصول مشروعیت، نقش مردم و تأثیر رای آنان، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام می باشد و نظرات چالشهای نظری، دو گروه طرفدار ولایت انتصابی و انتخابی فقیه بررسی و چالشهای عمده در همین مواردی بود که مطرح گردید. نظرات دو گروه با قانون اساسی و سخنان امام تطبیق و چالشهای مفاهیم موجود بیشتر آشکار شد. در فصل آخر هم به آزادی و تعریف آن و چالشهای نظری پیرامون آن پرداختیم و باز هم نظرات دو گروه فوق الذکر آمده و گروهی ولایت فقیه را صاحب حق می داند که براساس صلاحدید خود می تواند آزادی اعطا کند و یا آن را سلب نماید و گروه اصلاح طلب آزادی را از حقوق فطری و مسلم انسانها می داند. البته این مباحث یعنی آزادیهای فردی و اجتماعی در ذیل مباحث و چالشهای ولایت فقیه بررسی می شود و همچنین با ورود گروه اصلاح طلب در حاکمیت، شاهد حاکمیت دو گانه بودیم و این چالشها نیز تأثیر خود را در بی ثباتی سیاسی نشان داده و مفاهیم نیز بلاتکلیف به جامانده است.
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران
استاد تمام گروه علوم و اندیشه سیاسی و معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی ، رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی