چکیده

واقعه حره یکی از رخدادهای اسفناک تاریخ اسلام است که در دوران یزید ابن معاویه میان لشکر شام و مردم مدینه روی داد. در سال ‎۶۳ هجری مردم مدینه بر یزید ابن معاویه شوریدند و او را از خلافت خلع کرده و فرماندار بنی امیه را اخراج نمودند. یزید پس از آنکه از جریان مطلع شد سخت برآشفت و لشکری را به فرماندهی مسلم ابن عقبه برای سرکوب مردم مدینه گسیل داشت. مردم مدینه پس از اطلاع از حرکت لشکر شام به سمت مدینه آماده دفاع شدند و خندقی را که پیامبر(ص) در جنگ احزاب، برای حفاظت از شهر ایجاد کرده بودند را بازسازی نمودند. سپاه شام در نزدیکی مدینه خیمه زدند و سه روز به مردم مدینه مهلت دادند که بعیت کنند اما آنها نپذیرفتند و سپاه شام از ناحیه شرق مدینه منطقه سنگلاخی که حره نام داشت به شهر مدینه حمله کردند، شامیان در مرحله نخست شکست خوردند ولی به کمک مروان توانستند با وعده‌های مالی گروهی از بنی حارث را فریب داده و از طریق آنها وارد شهر شوند. حمله آنها به داخل شهر کمتر از یک روز به طول انجامید و پس از آن شهر به تصرف شامیان در آمد، طبق وعده یزید، اموال شهر و جان و ناموس مردم مدینه برای لشکر شام حلال شمرده شد و آنها از هیچ جنایتی فروگذار نکردند. بیش از ده هزار نفر از مردم را کشتند و مسجد رسول خدا را برای شتران و اسبان خود اصطبل کردند. پس از سه روز مردم را جمع کردند و از آنها بیعت گرفتند که بنده یزید هستند و یزید صاحب اختیار جان و ناموس و مال و دین ایشان است. هر کس که بیعت می کرد رهایش می کردند و هر کس کندی و تأمل در بیعت کردن نشان می داد گردنش را می زدند. در میان این گیر و دار امام زین العابدین(ع) و خاندانش از این جنایت آسوده ماندند، و اساسا بنی هاشم و هر کس که در خانه آن حضرت بود به دستور مسلم در امان بود و کسی به آنان کاری نداشت و از این رو بسیاری از زنان و کودکان به خانه آن حضرت پناهنده شدند و امام در ایام جنگ و نزاع سرپرستی و مخارج آنان را به عهده داشت. مسلم بن عقبه فرمانده لشکر شام کم سابقه ترین جنایات را در تاریخ مرتکب شد و به واسطه شدت جنایاتش "مسرف" نام گرفت. پس از مرگش او را در منطقه ثنیه المشلل دفن کردند. اما مردم مدینه قبرش را شکافتند و جنازه‌اش را به دار آویختند.

دانش آموخته

• ابوالقاسم عظیمی

استاد راهنما

• سید حسین فلاح زاده

  دانشیار گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• حسین مفتخری

  استاد گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی