چکیده

جهان هر روز مرحله ای تازه و فضایی جدید را تجربه می کند. این حال و هوای نو تنها خاص محیط های اجتماعی و علوم تجربی نیست، بلکه فضای دین و مذهب را نیز احاطه كرده است.در جریان این نو شدن، شیعه پژوهی نیز جایگاه ویژه ای یافته و توجه بسیاری از اندیشمندان را به خود جلب کرده است. در این میان،آگاهی از دیدگاه پژوهشگران دنیای غرب در خصوص تشیع از آن جا که از بیرون به آن می نگرند جالب و در عین حال می تواند یاری گر شیعه پژوهان حقیقت طلب باشد، چراکه به یقین بررسی عادلانه و منطقی آراء و نظرات گوناگون می تواند در نهایت حقیقت راستین را به مرحله ظهور و بروز برساند. باید گفت در قافله مستشرقان شیعه پژوه،ویلفرد مادلونگ به سبب سابقه کاری و آثارش، برجسته و موردتوجه است. لذا نگرش های شیعه پژوهی وی و تأثیر آن بر شیعه پژوهی سایر مستشرقان، محل توجه رساله حاضر واقع شده و این پژوهش در پی فهم چیستی دیدگاه وی درباره تشیع (با تکیه بر شیعه اثنی عشری) و چگونگی روش کار او در این حوزه است.از آن جا که پژوهش حاضر به روش اکتشافی عمل می كند؛ لذا فرضیه ای برای آن تعریف نشده است.گفتنی است برای دست یابی به خواسته ها و اهداف این رساله، مدخل های نوشته شده به وسیله مادلونگ در دائره المعارف اسلام، و برخی دیگر ازآثار وی ترجمه و مورد بررسی و نقد واقع شد.آن چه در نهایت می توان گفت این است که وی درباره موضوعات مختلف مرتبط با تشیع اثنی-عشری به شیوه ای علمی و غیرمتعصبانه به بررسی و بحث پرداخته و اطلاعات ارزشمندی ارائه نموده؛ البته در برخی موارد با نادیده گرفتن مسائل مهم، دچار اشتباه شده و مطالبی نادرست را به رشته تحریر درآورده است.به هر حال ،علی رغم تحقیقات به نسبت گسترده مادلونگ درباره شیعه اثنی عشری، در نهایت نمی توان به چهارچوب مشخصی درباره دیدگاه وی در رابطه با تشیع دست یافت. ولی باید گفت که این دانشمند آلمانی تبار با تلاش ها و تحقیقات ارزنده خود درباره اسلام و تشیع نقش مهمی در شناساندن تاریخ اسلام و مذاهب اسلامی ایفا کرده است. واژه های کلیدی : استشراق ، تشیع ، ویلفرد مادلونگ.

دانش آموخته

• نفیسه شکور

استاد راهنما

• محسن الویری

  استاد و مدیر گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• محمدرضا بارانی

  عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه الزهرا (س)