چکیده

فرهنگ سیاسی نقش اساسی در ترسیم ساختار سیاسی هر کشور دارد. تغییر در این فرهنگ، به تغییر و تحولات سیاسی منجر میشود. یکی از این تحولات انقلاب است. سؤال اصلی پایان نامه حاضر عبارت است از اینکه، " نقش فرهنگ سیاسی در پیدایش انقلاب اسلامی ایران چه بوده است؟" در پاسخ به سؤال مذکور، این فرضیه مورد آزمون قرار گرفته است که: "تغییر در فرهنگ سیاسی ایرانیان موجب پیدایش انقلاب اسلامی ایران شد". پایان نامه حاضر یک مقدمه، سه فصل و یک نتیجه گیری تشکیل شده است. در قسمت مقدمه به طرح تحقیق و تعریف مفاهیم و متغییرها پرداختیم. فرهنگ سیاسی، ساختار سیاسی و انقلاب از جمله این مفاهیم بودند. در فصل اول، به بررسی رابطه میان فرهنگ سیاسی، ساختار سیاسی، تحولات سیاسی و همچنین رابطه فرهنگ سیاسی و انقلاب پرداختیم و بیان نمودیم که ساخت عمل تابع ساخت اندیشه است. فرهنگ سیاسی، ساختار سیاسی را شکل میدهد. این فرهنگ تغییرپذیر است و با تغییر خودو تغییرات و تحولات سیاسی را منجر میشود. سپس به بررسی رابطه فرهنگ سیاسی و انقلاب پرداختیم و تغییر در فرهنگ سیاسی را مهمترین عامل وقوع یک انقلاب دانستیم. در فصل دوم به بررسی فرهنگ سیاسی و ساختار سیاسی پهلوی اول و دوم پرداختیم. از چهار نوع فرهنگ سیاسی مذهبی - سنتی، ملی گرایی، غربگرایی و مذهبی مدرن، صحبت نمودیم و در ادامه مواضع و کارکردهای رژیم حاکم را در برابر هر یک از این چهار فرهنگ، بیان کرده و کارکردهای امنیتی، اقتصادی، مذهبی و روابط خاجی رژیم پهلوی اول و دوم را بیان نمودیم. در خلال این مطالب هرم قدرت دو پهلو را نیز ترسیم نمودیم. در فصل سوم، به بیان نحوه تغییر و نفوذ فرهنگ سیاسی جدید در میان مردم پرداختیم. در این بین از اندیشه‌های برخی از مبلغان فرهنگ سیاسی مذهبی مدرن از جمله شریعتی، آیت‌الله مطهری و امام (ره) یاد نمودیم و با تحلیل شعارها و دیوار نوشته‌های انقلابی مردم، میزان حمایت آنها از این تغییر در فرهنگ سیاسی را بیان نمودیم و دیدیم که تغییر در فرهنگ سیاسی ایرانیان، موجب پیدایش انقلاب اسلامی ایران شد. نتیجه گیری، پایان بخش مباحث است. واژگان کلیدی: فرهنگ، فرهنگ سیاسی، ساختار، ساختار سیاسی، انقلاب، انقلاب اسلامی

دانش آموخته

• معصومه حیدری

استاد راهنما

• سید رحیم ابوالحسنی

  دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران

استاد مشاور

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی