چکیده

این پژوهش با عنوان "نقش حجاج بن یوسف ثقفی" در حکومت امویان با تکیه بر نقش او در سرکوبی علویان در جهت پاسخگویی به این سؤال است که حجاج بن یوسف ثقفی چه نقش و تأثیری در حکومت امویان داشت؟ و در پی آن این فرضیه بیان شده که حجاج بن یوسف یکی از کارگزارانی است که مهمترین نقش را در تثبیت و احیای مجدد حکومت امویان در دوره پس از مرگ یزید و فروپاشی امویان بر عهده داشت. پس از این برای پاسخگویی به سؤال مورد نظر و رسیدن به فرضیه، فرضیه حاضر را در پنج فصل تهیه و تنظیم کردیم. در فصل اول که چارچوب نظری پایان نامه را تشکیل میدهد به بررسی نظریه نخبگان پرداخته شد و در آن نقش نخبگان در جامعه به عنوان قهرمانان و اسوه‌های اخلاقی مورد بحث قرار گرفت. در فصل دوم سعی کردیم به صورت خلاصه مروری بر دوران امویان از آغاز شکل گیری (دوران معاویه) تا خلافت عبد الملک مروان داشته باشیم که در این فصل طی دو بخش تنظیم شد در بخش اول از دوران معاویه تا مروان بن حکم و در بخش دوم به دوران خلافت عبدالملک تا ظهور حجاج میپردازد. در فصل سوم به توضیحاتی در مورد قبیله بنی ثقیف و نقش آن در حکومت اسلامی پرداخته شده که علاوه بر این به معرفی برخی اشخاص مهم و برجسته این قبیله نیز اشاره شده. در فصل چهارم با عنوان حجاج از تولد تا وفات تنظیم شده شامل سه بخش میباشد در بخش اول به زندگی حجاج از تولد تا پیش از به امارت رسیدن او توجه شده و در بخش دوم سراسر دوران امارت حجاج بن یوسف تا زمان مرگ او بطور کامل مورد بررسی قرار گرفته. در بخش سوم به بررسی اقدامات و اصلاحات حجاج در زمینه‌های غیر نظامی - سیاسی پرداخته شده در فصل پنجم به اقدامات حجاج در ارتباط با علویان اشاره شده و در پایان به نتیجه گیری نهایی تلاش خود را کرد تا توانست پایه‌های حکومت اموی را همچنان استوار نگه دارد به گونه‌ای که حتی فروپاشی آن را تا مدتها به تأخیر اندازد.

دانش آموخته

• فاطمه علی مددی

استاد راهنما

• حسین مفتخری

  استاد گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی

استاد مشاور

• سید حسین فلاح زاده

  دانشیار گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام