چکیده

تاریخ نگاری اسلامی به عنوان یکی از شاخه های مهم و تأثیرگذار در علوم اسلامی همواره در تلاش بوده تا وقایع و حوادث عصر اسلامی را گزارش و مورد ارزیابی قرار دهد. تفرقه و پراکندگی مسلمانان پس از رحلت پیامبر خاتم(ص) و ظهور فرقه ها و گروه بندی های مذهبی و سیاسی موجب گردید تا در کنار مورخانی که همواره در تلاش بودند تا رسالت انسانی خود را در ثبت وقایع بر مدار علم و انصاف بانجام رسانند، برخی از مورخان با تکیه بر علایق مذهبی و سیاسی خود در بیان و نقل گزارش ها جانب انصاف را رعایت نکرده و به چینش حوادث بر پایه امیال خود دست زنند و از نقل گزارش-هایی که با اهداف آنان همخوانی نداشت، بپرهیزند و در این راه گاه به جعل و تحریف تاریخ رو آورند. در میان گزارش گران وتاریخ نگاران عثمانی و شیعی نیز کسانی بودند که تعصبات مذهبی و سیاسی در آنها موجب گردید تا از نقل منصفانه حوادث فاصله گرفته و از انجام رسالت تاریخی خود سرباز زنند. در این نوشتار تلاش گردیده تا پس از معرفی دو جریان سیاسی و مذهبی عثمانیه و شیعه و سیر تطور آندو در قرون نخستین اسلامی به گزارشِ گزارش گران عثمانی و شیعی دو قرن نخست در بیان حوادث حکومت امام علی(ع) پرداخته شود و آندسته از گزارش های این دو گروه از تاریخ نگاران را که متأثر از جریان های سیاسی و اعتقادی شان بود، را مورد توجه قرار دهیم. واژه های کلیدی: عثمانیه، شیعه، تاریخ نگاری، علی، عثمان، بیعت، جمل، صفین، نهروان.

دانش آموخته

• سید علی خیر خواه علوی

استاد راهنما

• نعمت الله صفری فروشانی

  دانشیار جامعه المصطفی العالمیه

استاد مشاور

• محمدرضا هدایت پناه

  عضو هیات علمی گروه تاریخ اسلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه