اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
معتزله و رابطه آن با خلافت عباسی تا زمان متوکل
1395,کارشناسی ارشد
چکیده
فرقه معتزله یكی از مهم‌ترین مذاهب كلامی اسلام بود. این فرقه در متن پرغوغای تحولات نیمه دوم قرن اول هجری، توسط واصل بن عطا بنیان‌گذار آن در بصره به وجود آمد و رشد كرد. این فرقه نقش مهمی در تحولات علمی، فقهی، سیاسی و كلامی و... داشته است. با توجه به این كه در اواخر دوره اموی ظهور كرد چون در این موقع بنی‌امیه سرگرم خلافت بودند. لذا مانع تبلیغات‌شان نشدند اما همین كه عباسیان روی كار آمدند و سیل آراء و نظریات بیگانگان در عالم اسلامی سرازیر، و شرك و الحاد كفر و زندقه شایع شد گروهی باید به مقابله با آنها می‌پرداخت كه عقل را حجت دانسته و به روش استدلال عقلی آگاه باشند. لذا دستگاه خلافت عباسی برای حفظ موقعیت سیاسی خود چاره را در این منحصر دید كه از معتزله حمایت كند؛ زیرا آنها قدرت جدلی بسیار قوی داشتند و برای مخالفین مذهب اسلام حربه‌ای قوی بودند. آنها نیز این رسالت را بر دوش گرفتند و به خوبی از عقاید اسلامی دفاع كرده و شبهات مخالفان را پاسخ دادند و گروه بسیاری را به آیین اسلام رهنمون كردند. این نوشتار سعی دارد فرقه معتزله و روابط آن با خلافت عباسی تا زمان متوكل (132-232ه) را مورد بررسی قرار دهد. واژه‌های كلیدی:معتزله، عقل‌گرایی، رابطه، خلافت عباسی، متوكل.
دانش آموخته
استاد راهنما
حسین ایزدی
عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
استاد مشاور
سید محمود موسوی
دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام