چکیده

در تحقیق حاضر, اندیشه ی امام خمینی(ره) به عنوان یكی از متفكّران معاصر دنیای اسلام در زمینه ی قشربندی و نابرابری ‌اجتماعی با هدف دستیابی به نگرش و الگوی مطلوب و مبانی فكری ایشان در باب قشربندی و ارائه ی طرحی نظری برای كنترل یا كاهش نابرابری ‌های اجتماعی در جامعه, مورد بررسی قرار گرفت. در بحث از قشربندی اجتماعی سه دیدگاه کلّی وجود دارد , نخست , دیدگاه کارکردگرایی , دوم دیدگاه تضاد و سوم , دیدگاه ترکیبی. در این تحقیق با استفاده از دیدگاه تركیبی , دیدگاه امام خمینی (ره) را در مورد قشربندی اجتماعی بررسی کردیم. روش تحقیق در پژوهش حاضر, روش اسنادی است. با مراجعه به بیانات و آثار امام خمینی (ره), شاخص‌هایی كه طبق نظر ایشان نشان دهنده ی وجود طبقات و قشرهای مختلف در جامعه است قابل شناسایی است. از جمله ی این شاخص‌ها می‌توان مواردی هم چون شغل, خلق و خوی و خصوصیات فرهنگی مشترك, تحصیلات, مالكیت, ثروت و قدرت سیاسی را نام برد. امام خمینی (ره), با پذیرش اصلِ قشربندی اجتماعی در جامعه, راهکارهایی برای تعدیل آن ارائه می دهند. ایشان عواملی از قبیل استعمار, سرمایه‌داری, آز و فرار از مالیات را عوامل به وجود آورنده ی نابرابری در جامعه تشخیص داده است. امام خمینی (ره) در بیان راه‌های مقابله با قشربندی اجتماعی موارد زیر را مدّ نظر داشتند: الف ـ عدم نفوذ ثروتمندان در حكمرانان, به خاطر مال و ثروت خود. ب ـ حشر و نشر مدیران و كارگزاران نظام با فقرا و مستمندان. ج ـ سیاست‌گذاری اقتصادی به نفع عامه مردم . د ـ روی آوردن به اسلام ناب محمّدی. هـ ـ مبارزه با حكومت‌های استعماری. و ـ پرداخت مالیات‌های اسلامی و كنترل ثروت. ز ـ تربیت اسلامی و توجه به معنویات. الگوی مطلوب امام خمینی (ره) از قشربندی اجتماعی که با بقیه ی عناصر فکری ایشان همخوانی دارد این است كه تا حدّ كفاف, مساوات, و فراتر از آن عرصه رقابت در اثر بروز استعدادها و توانایی‌ها است. در زمینه ریشه‌های فكری ایشان در مورد قشربندی اجتماعی, می‌توان مواردی از قبیل اصل اعتقادی توحید, آموزه‌های قرآن كریم و استناد به كلام و سیره ی عملی پیشوایان بزرگ دین, خاصّه رسول گرامی اسلام را برشمرد. كلید واژه‌ها امام خمینی(ره), قشر اجتماعی , قشربندی اجتماعی, شاخص‌های قشربندی اجتماعی, الگوی قشربندی اجتماعی, عدالت اجتماعی, ریشه‌های فكری امام خمینی(ره).

دانش آموخته

• مجتبی روحانی زاده قادیکلایی

استاد راهنما

• غلامرضا جمشیدیها

  استاد گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشگاه تهران

استاد مشاور

• کریم خان محمدی

  استاد گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام