چکیده

پژوهش حاضر، تلاشی مجدد برای پاسخگویی به سوالی است که با وجود قدمتی به تاریخ انسان اندیشمند، حضوری تازه و تولدی نو با پیدایی نسل های جدید بشر می باشد. برای انتخای چنین موضوعی انگیزه و هدفی خاص مورد نظر پژوهشگر بوده که در مقدمه تحقیق آمده است. هر چند در ابتدای امر به نظر می رسید این مبحث به دلیل شیوع آن در جمع نسل جوان جامعه بویژه دانشجویان و نخبه گان، مکررا مورد عنایت و پی گیری پژوهشگران دانشگاهی قرار گرفته باشد، ولی در مراجعات متعدد به کتابخانه های دانشگاهی با چنین عنوانی مواجه نشدیم و این خود به تازگی و مطلوبیت آن کمک رساند. هدف اساسی در انجام این پژوهش ارائه جوابهای مناسب برای سوال پژوهش از منبع فیاض عقل و نقل بود، ما در بررسی های عقلی، به نظر فلاسفه و متکلمین و عرفا مراجعه نموده و در بررسی های نقلی، به کتاب وحی و روایات معصومین (ع) بویژه نهج البلاغه مولی الموحدین استناد کرده ایم. در مقدمه، منشاء ایجاد این سوال، در فضای دو گونه ایجاد سوال، یعنی فضای طبیعی جامعه و فضای ویژه و احیانا غیر طبیعی جامعه اشاره شده است و نتایج عدم اهتمام به پاسخ مناسب این سوال و ظهور بدبینی و پوچ گرایی و نتایج و عوارض روانی و اجتماعی ناشی از آن به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است، این قسمت از مباحث در یک فصل و بخش های متعلق به آن گنجانده شده است. در دو فصل دیگر با تحلیل بیشتر موضوع، معنای هدف و غایت و علت نهایی، مورد بررسی قرار گرفته و پرسش از "هدف خالق از خلقت انسان"، و همچنین پرسش از"هدف مخلوق از خلق شدن"، به عنوان موضوع های اساسی این پژوهش مورد توجه بوده اند، ما در بخشهای متعدد، پاسخهای لازم را از فلسفه و عرفان و همچنین قرآن و روایات در حد میسور، جستجو نموده و به ترتیبی منطقی برای تحلیل و بررسی و نتیجه گیری لازم ذکر کرده ایم. ماحصل در این دو فصل، (ضمن نشان دادن هماهنگی عقل و نقل در مواجهه با این مبحث) هدف خداوند از خلقت، به "اقتضاء ذات او و تجلی ذات حق تعالی"منسوب شده و از خلق شدن به"مطلق گونگی و بازگشت به مبدء خالقی و فاعلی"او منجر شده است. در نهایت تمام آنچه در این پژوهش بدست آمد همان چیزی بود که شعار جمیع موحدان عالم و تمامی انبیاء و رسل الهی است، یعنی "انا لله و انا الیه راجعون".

دانش آموخته

• عبدالحسن افتخاری صعادی

استاد راهنما

• احمد بهشتی

  احمد بهشتی (متولد ۱۳۱۴ در میانشهر از توابع فسا) پژوهشگر فلسفه، مدرس حوزه علمیه، نماینده دوره‌های اول و دوم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه فارس (فسا)، نماینده مجلس خبرگان در دوره سوم و پنجم و رئیس سابق دانشگاه قم است.

استاد مشاور

• محمد مهدی گرجیان عربی

  استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام