این پژوهش به منظور بررسی چگونگی رابطه فرهنگ و امنیت از دیدگاه امام خمینی و مقام معظم رهبری صورت گرفته است. برای بررسی این رابطه به تاثیر متقابل و رابطه دو سویه فرهنگ و امنیت اشاره کرده بیان نمودیم که فرهنگ و امنیت با یکدیگر در تعامل بوده و هر کدام از دیگری تاثیر پذیرند. در توضیح فرهنگ به فرهنگ متعالی و اسلامی که دارای سه ساحت اخلاقی، اعتقادی و رفتاری می باشد اشاره نموده ایم. انواع فرهنگ از جمله فرهنگ عمومی، ملی، تخصصی ( اجتماعی، سیاسی، اقتصادی،... ) و سازمانی اگر بر پایه فرهنگ اخلاقی اسلام قرار بگبرند فرهنگی کامل شدن و امنیت در زمینه های مربوطه را بوجود می آورند. امنیت بوجود آمده نیز زمینه تعمیق و گسترش فرهنگ را آماده می سازد. یعنی اگر ساحت رفتاری دین بر مبنای اعتقاد و برگرفته از اصول اخلاقی آن باشد امنیتی جامع را بوجود می آورد. بررسی این رابطه با استفاده از بررسی اندیشه های امام خمینی و مقام معظم رهبری صورت می گیرد. بنابراین فرهنگ در دو سطح نقش فرهنگ در هویت سازی و نقش آن در پیشرفت و انحطاط جوامع بررسی می گردد. برای توضیح هویت سازی فرهنگ به مبانی معرفتی امام خمینی اشاره می گردد و صفات اخلاقی ای که بکارگیری آن باعث ایجاد فرهنگی متعالی شده و امنیت در سطوح متفاوت سیاسی، اجتماعی و... را بوجود می آورد بررسی می گردد. صفات اخلاقی چون رفق و مدارا، استسلام و استکبار، رافت و غضب و... وجود فرهنگ استقلال طلبی و نفی سلطه بیگانگان از جمله فرهنگ هایی است که در پیشرفت و انحطاط جوامع تاثیر گذار است که در اندیشه امام خمینی مطرح می باشد. پس از آن به بررسی اندیشه مقام معظم رهبری در مورد فرهنگ اشاره نموده و به تقسیم بندی ایشان از فرهنگ و همچنین تاکیدشان بر بکارگیری فرهنگ اخلاقی و متعالی در فرهنگ عمومی و تخصصی ... اشاره شده است. همچنین به طرح نظریه فرهنگ استکبار ستیزی و مقابله با تهاجم فرهنگی از سوی مقام معظم رهبری پرداخته می شود. مراکز و نهادهایی از جمله خانواده، دانشگاه، روحانیت و رسانه های جمعی از دیدگاه این دو بزرگوار می توانند سهمی در پیشبرد و ترقی فرهنگ داشته باشند. بعد از آن به بحث در مورد امنیت (سیاسی و اجتماعی) و چگونگی آن از سوی امام خمینی و مقام معظم رهبری پرداخته می شود که هر دو بر وجود امنیت تاکید داشته اما مرجع اصلی در امنیت در نگاه آن دو دین و حفظ آن می باشد. بنابراین با وجود فرهنگ متعالی و اسلامی در فعالیت های فردی و اجتماعی امنیت ظاهری در جامعه بوجود می آید که این نوع امنیت ابزاری است در جهت ایجاد امنیت ارزشی که همان حفظ دین و رخنه آن در افراد و ایجاد فرهنگی شایسته است که همانگونه که بیان شد امنیت را در تمامی ابعاد فراهم می سازد.
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام