چکیده

سوال اصلی که در این پژوهش درصدد پاسخ گویی به آن هستیم این است که دردوره امویان چه فتوحاتی در سرزمین های غربی خلافت امویان صورت گرفت و هدف اصلی از این فتوحات چه بود؟ و اما فرضیه ارائه شده این است که در عصر اموی سرزمین هایی از مناطق غربی همچون: افریقای شمالی، اسپانیا، شامات و قسمتی از جنوب فرانسه فتح شد و هدف اصلی گسترش قلمرو و بدست آوردن غنایم بود. فتوح قبل از امویان، در دوره خلفای راشدین آغاز شده بود. عواملی چند باعث اوجگیری این روند دردوران های بعدی گردید از جمله: اراده برخاسته از ایمان مذهبی، فرماندهی و نظام اداری مسلمین، آمادگی مردم ستم کشیده برای پذیرش یک نظام عدالت گستر و سرانجام تمایل به توسعه جغرافیایی کشور اسلامی. فصل نخست، به معرفی اجمالی امویان و فتوحات آنان اشاره دارد. امویان متشکل از دو شاخه سفیانی و مروانی از سال ‎۴۰ تا ‎۱۳۲(ه.ق) زمام امور را بدست گرفتند. در سال ‎۱۳۸ه عبدالرحمن اول ( یکی از نوادگان هشام خلیفه دهم اموی که از قتل عام عباسیان جان سالم به در برده بود) توانست در اندلس حکومتی تشکیل داده و این شاخه از امویان ت سال ‎۴۲۳(ه.ق) در آنجا حکمرانی کردند. اما بحث عمده دراین پژوهش معرفی مناطق فتح شده توسط امویان در غرب خلافت اسلامیست شامل سرزمین هایی چون: آفریقا طی سالهای ‎۲۲ الی ‎۹۰ ه، روم طی سال های ‎۴۲ الی ‎۱۰۴ ه، جزایر دریای مدیترانه طی سالهای ‎۵۳ الی ‎۱۳۵ ه، اسپانیا و شبه جزایر ایبری در طی سالهای ‎۷۱۱ الی ‎۱۴۹۲م، جنوب فرانسه در سال ‎۱۱۴ه. در فصل بعدی مناطق برجسته غرب خلافت را معذفی نمودیم. فصل سوم نیز به فتوحات برجسته مسلمانان قبل از امویان اختصاص دارد. فصل چهارم در بر گیرنده متن اصلی پایان نامه است، به سیر فتوحات امویان در غرب اشاره دارد. فصل پایانی نیز اهداف و نتایج فتوحات امویان را بیان می دارد. از جمله اهداف امویان از فتوحات: ارضاء روح جنگ طلبی، ضرورت اقتصادی و کسب غنایم و نیز رساندن پیام اسلام به ملتها بود. و اما در خصوص علل موفقیت مسلمانان در این فتوحات باید به تعالیم نجات بخش قرآن کریم و تسامح و تساهل مذهبی که نسبت به سایر ادیان داشته اند اشاره کنیم. در باب مسئله فتوح بحث نتایج و پیامدهای مهمتر به نظر می رسد که به پاره ای از آنها اشاره می کنیم. الف- نفوذ فرهنگ اسلامی در مناطق مفتوحه. ب- ارتقاء تعالیم اسلامی نسبت به سایر ادیان. ج- بهبود وضیعت اقتصادی مسلمانان. د- ترویج سنت های اسلامی در زندگی اجتماعی مردم. ه- گسترش زبان عربی. و- گسترش تمدن و معماری اصیل اسلامی. حال باید دید بعد از این همه تلاش در جهت کشورگشایی چه عواملی باعث رکود این امر شدند. به طور اختصار می توان به موارد زیر اشاره کرد: ‎۱- ایجاد تفرقه بین مسلمین و تضیعف بنیه نظامی آنان ‎۲- غفلت از یاد خدا و کم رنگ شدن ارزش های مذهبی ‎۳- فساد رهبران حکومتی و دوری آنها از قوانین اسلامی. ‎۴- جمع آوری مال از طرق نامشروع.

دانش آموخته

• کبری شوندی مطلق

استاد راهنما

• سید حسین فلاح زاده

  دانشیار گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• حسن حضرتی

  دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران