چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناخت هر چه بیشتر فتنه و ابعاد آن در کلام امام علی(ع) این پرسش را مطرح می سازد که از دیدگاه امام علی(ع) علل و عوامل وقوع و بروز فتنه چیست و راههای صحیح برخورد با آن، کدام است؟ همچنین در جواب به پرسش فوق، این فرضیه نیز مطرح می گردد: ‎۱- علل و عوامل وقوع فتنه عبارتند از: اختلاط حق و باطل در یک حادثه با واقعیت به علت جهل، غفلت، فراموشی و یا خود خواهی فتنه انگیزان. ‎۲- تحولی که در اجتماع صورت می گیرد و آن را از موقعیتی به موقعیت دیگر منتقل می سازد و راههای صحیح برخورد با فتنه عبارتند از: ‎۱- تعلیم و تربیت صحیح و جدی به انسان های جامعه برای تفکیک حق و باطل ‎۲- اراده جدی برای تحول از یک جاندار محض به مقام انسانی (خود سازی) و جهت بررسی فرضیه مذکور از نظرات علامه جعفری(ره) استفاده می شود. از این رو طی فصول متعدد پژوهش، سخنانی از حضرت علی(ع) در باب شناخت فتنه و عوامل وقوع آن و راههای برخورد صحیح با آن بررسی می شود. نهایت با توجه به مطالب و تقسیمات علامه جعفری(ره) در باب علل و عوامل وقوع فتنه در کلام حضرت عی(ع) عبارتند از: علل فردی و اجتماعی شامل ‎۱- تبعیت از هوای نفس ‎۲- عدم شناخت حق و باطل ‎۳- تحول در اجتماع ‎۴- تفرقه ‎۵- عدم رعایت حقوق متقابل بین مردم و نظام سیاسی و عوامل انسانی فتنه عبارتند از: ‎۱- رهبران ‎۲- دانشمندان نادان و مغرض ‎۳- فاسقین پیرو ‎۴- منافقین ‎۵- ساده لوحان بی خبر ‎۶- بازی خوردگان صاحب اعتبار که به وسیله اختلاط حق و باطل از طریق بدعت گذاری و نو آوری های بی بنیاد و شبهه پراکنی در جامعه، به فتنه انگیزی می پردازند. و راههای برخورد صحیح با فتنه نیز عبادتند از: ‎۱- تقوا ‎۲- تمسک به قرآن ‎۳- پیروی از اهل بیت(ع) ‎۴- بصیرت و هوشیاری ‎۵- رهبری خردمندانه.

دانش آموخته

• آسیه اسلام پناه

استاد راهنما

• محمدتقی آل سید غفور

  عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام نماینده مردم شوشتر در دوره اول مجلس شورای اسلامی

استاد مشاور

• منصور میراحمدی چناروئیه

  استاد تمام گروه علوم و اندیشه سیاسی و معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی ، رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی