چکیده

معرفت و عوامل موثر بر شکل گیری آن از موضوعاتی است که اهمّیّت خاصّی در حوزه علوم اجتماعی پیدا کرده است، تا آنجاکه برخی معرفت را دروازه ورود به جهان اجتماعی می دانند. امّا خلاء یک نگاه نظام مند و سیستمی که تمامی مراحل حیات معرفت را یکجا در نظر بگیرد، همچنان احساس می شود. معرفت به واسطه قابلیّت های فراوان از جملهماهیّت سیّال خود، در حیات فردی و اجتماعی انسان به صورتهای متنوعی نمود می یابدو در این میان عوامل مختلفهستی شناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی می تواند معرفت را تحت تاثیر خود قرار داده و در جهت رشد یا انحراف آن عمل کند. در این پایان نامه،عوامل انسان‌شناختی به عنوان یکی از مهمترین این عوامل، در سه سطح غیر ساختاری، ساختارهای فردی و ساختارهای اجتماعی مورد برسی قرار گرفته اند. از سوی دیگر علامه طباطبایی(ره) از جمله اندیشمندانی است که آراء او به سبب تسلّط عمیق بر مبانی معرفتی اسلام و همچنین نگارش تفسیر المیزان همواره مورد توجه صاحب نظران در حوزه معرفت دینی بوده است. در این پایان نامه با مقایسه برداشت های تفسیری ایشان ذیل آیات مختلف قرآن، به روش تحلیل متن عوامل انسان شناختی موثر بر شکل گیری معرفت مورد بررسی قرار گرفته و دلالتهای آن در مسائل علوم اجتماعی دنبال می گردد و نشان داده می شود که معرفت از یک سو تحت تاثیر عوامل انسان شناختی قرار می گیرد و از سوی دیگر خود در ساخت اجتماعی جامعه و اجزاء و بخش های مختلف آن نقش آفرینی می کند. این اجزا و بخش ها نیز در سطحی دیگر خود در باز تولید معرفت تاثیر می گذارند و چرخه ای را می آفرینند که همواره در آن معرفت و جهان اجتماعی در سطوح مختلف خود و در ارتباطی دوسویه بر یکدیگر اثر می گذارند و از یکدیگر اثر می پذیرند.شناخت سطوح مختلف معرفت و لوازم آن، امکان مهندسی پدیده های اجتماعی را هموار می سازد و زمینه توسعه فرهنگی و مقابله با فرهنگ های مهاجم را فراهم می آورد، چراکه هرچه از عوامل غیر ساختاری به سوی ساختارهای فردی و یا اجتماعی پیش رویم به سبب سیطره ای که حضور ساختار در سطح زندگی اجتماعی انسان ها ایجاد می کند مقابله با آن سخت تر و پیچیده تر خواهد شد. این سیطره گاه چنان مستحکم می گردد که نمی توان امیدی به رهایی از آن داشت. واژگان کلیدی:معرفت، انسان شناسی، عوامل غیر ساختاری، ساختار فردی، ساختار اجتماعی، روابط میان ساختاری، تبلیغات

دانش آموخته

• حمزه خادم علی

استاد راهنما

• حسین سوزنچی

  استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام مدیر گروه خانواده دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• حسن عبدی

  دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام