چکیده

در این رساله یکی از مسائل اصلی ملت ها، بخصوص ملت های تاریخی، مانند مردم ایران در مواجه بافرهنگ غرب و سیاست های کلان جهانی حفظ هویت و داشتن تعریفی از کیستی و چیستی خود تشخیص داده‌شده است. این پژوهش بر آن است که ملت ایران با پشتوانه سابقه تاریخی، تمدنی و فرهنگی، تاکنون توانسته است علی‌رغم همه ی فراز و نشیب ها، هویتش را در برابر بیگانگان حفظ نماید و برای حفظ این هویت در زمان حاضر لازم است به یک خودشناسی تاریخی و فرهنگی مبادرت نماید تا با شناسایی مؤلفه های تأثیرگذار و دست یابی به تعریفی مشخص از خود بتواند در برابر چالش های دنیای جدید تاب آورده و با تکیه‌بر فرهنگ و تمدن بومی، مانع از گسست و بحران هویتی شود. ازاین‌رو شناسایی و تعیین مؤلفه هایی که تاکنون این فضای امن هویتی را ایجاد کرده است دارای اهمیتی خاص تلقی گردیده است. بر همین اساس در این پژوهش سعی شده است با کندوکاو در حیات تاریخی، سیاسی، اجتماعی، دینی و فرهنگی ایرانیان، مهم‌ترین عناصری که در بازه ی زمانی دوران باستان تا دوره ی معاصر (پایان صفویه) نقش‌آفرین بوده، از تداوم و استمرار برخوردار بوده و در حفظ آنان به‌عنوان یک ملت تعیین‌کننده بوده و ازاین‌پس نیز می توانند این نقش را داشته باشند موردبررسی و مطالعه قرار گیرند. این بررسی به شناسایی و انتخاب سه عنصر دین، زبان و سرزمین رهنمون گردیده که تلاش شده است هر یک از این عناصر در سه دوره تاریخی ایران که می توان آنها را نقاط عطف حیات تاریخی ایرانیان در نظر گرفت، یعنی دوره باستان یا پیش از اسلام، دوره ورود اسلام و دوره صفویه تجزیه‌وتحلیل و نقش‌آفرینی آنها در حفظ هویت ملت ایران مورداشاره قرار گیرد. در پایان الگویی ارائه‌شده است که حفظ هویت ایرانیان، در آن قالب تبیین پذیر دانسته شده است.

دانش آموخته

• ابراهیم توبه یانی

استاد راهنما

• عماد افروغ

  عماد افروغ (زاده ۱۳۳۶ در شیراز) نویسنده، جامعه‌شناس و نظریه‌پرداز علوم اجتماعی است. او نمایندهٔ مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در دورهٔ هفتم و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس بود. استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی / عضو هیات امنای دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• محسن الویری

  استاد و مدیر گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام