اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
سیره نبوی در عصر مکی از نگاه طبری (مقایسه تفسیر و تاریخ)
کارشناسی ارشد
چکیده
مقایسه گزارش های تاریخی تفسیر و تاریخ و بررسی تأثیری که گزارش های تاریخی تفسیر،در تکمیل سیره نبوی دارد،مساله اصلی این پایان نامه است. برای اینکاربررسیاین تاثیر در آثار یکی از پیشگامان دو علم تاریخ و تفسیر که درهردو رشته صاحب نظر و اثر است،یعنی محمد بن جریر طبری ، مورد توجه قرار گرفت. دراین راستا پس ازآشنایی با حیات علمی طبری ، با بررسی کتاب تفسیر طبری به نام« جامع البیان فی تفسیر آی القرآن » وکتاب تاریخ او به نام« تاریخ الامم و الملوک»،حوادثی ازمقطع عصر مکی سیره نبویکه در دو کتاب گزارش شده بود،استخراج و مقایسه شد و در نهایت گزارش های تاریخیی که تنها درتفسیر طبری در مورد این مقطع آمده نیز، معرفیگشت. حاصل این کار علاوه بر نشان دادن حجم مطالبی که تفسیر بر گزارش های تاریخ در آثارطبری، افزوده ، گزارش نهایی او را نیز از حوادث مهم این مقطع به روشنی آشکار می کند که آن نیزبه بوته نقد تاریخی در آمده است . این تلاش ما را به این نتیجه رساند که اگر چه حوادثی مانند :«برخورد ولید بن مغیره با قرآن» و «عکس العمل ابوجهل به نماز پیامبر» و «آزمودن پیامبر (ص) به کمک یهود» و« اتمام حجت مشرکان مکه »و «تلاش قریش برای فتنه گری در وحی » را تنها در تفسیر طبری و نه در تاریخ او می توان یافت ، اما گزارش های تفسیری اختلاف عمیقی با گزارش های تاریخ ، در حوادث مشترکی که در هرد و کتاب آمده ، ندارد. هرچند که غالبا در گزارش های تفسیر ، به جزئیات بیشتری پرداخته شده واختلاف روایت های موجود در مورد آن حادثه به تفصیل بیان گشته است. بعثت، فترت وحی ، وفات ابوطالب ، مذاکره قریش با ابوطالب، داستان غرانیق،دعوت خویشان، پیشنهاد پرستش متقابل ،برخورد با ابولهب ، فرمان دعوت عمومی،اسراء، ملاقات با جنیان،هجرت به مدینه حوادث تاریخی این مقطع است که درتفسیر و تاریخ طبری به آن پرداخته شده است. کلید واژه ها: سیره نبوی ،عصر مکی ، ابوجعفر محمد بن جریر طبری ، کتاب تفسیر طبری ،« جامع البیان فی تفسیر آی القرآن » وکتاب تاریخ طبری « تاریخ الامم و الملوک».
دانش آموخته
استاد راهنما
محمدهادی یوسفی غروی
محمد هادى يوسفى غروى (1327ش - نجف اشرف) استاد محقق و مورخ معاصر، و از عالمان حوزه علميه قم است كه در موضوعات مختلفى چون فقه و اصول، تاريخ و حديث، تخصص داشته و آثار متعددى را در حوزه علوم اسلامى تدوين كرده است.
استاد مشاور
مهران اسماعیلی
استادیار گروه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی دانشگاه شهید بهشتی