سنت گرایی، جریانی است که از دریچه ی دین پژوهی و با رویکرد درون دینی به نقد مدرنیته پرداخته و نقدهایی مبنایی بر آن وارد کرده است. به طور کلّی این رساله در صدد است تا ضمن تفسیر مبانی نظری سنت گرایان و با استناد به این اصول، نظریه ی اجتماعی آنان، البته با تأکید بر آراء پدر این جریان، یعنی رنه گنون تحلیل نماید که از دل انتقاداتشان بر حوزههای نظری و اجتماعی دنیای متجدد به عمل آمده است. این رساله، از مبحث مقدماتی و سه بخش اصلی و نتیجه گیری تشکیل یافته است که در آن، هر بخشی و در ذیل آن هر فصلی، زمینه ساز ورود به بخش و یا فصل دیگر خواهد بود. بخش اول، با عنوان زمینه و بسترهای تکوین نظریه ی اجتماعی رنه گنون، به دو فصل مجزای زمینههای غیرمعرفتی و زمینه های معرفتی تقسیم شده است؛ در فصل اول، دورنمایی از زندگینامه ی رنه گنون، سنت گرای اصلی در رسالهی حاضر، و نیز زمینه های فکری و اجتماعی وی از نظر میگذرد، تا خواننده به شخصیت و افکار و دغدغه های فکری و اجتماعی او نزدیک گردد که این امر، در فهم زمینه های معرفتی و نظریه ی اجتماعی او مدد خواهد رساند. در فصل دوم این بخش، به مبانی فکری و رویکرد خاص او پرداخته می شود؛ چرا که تبیین نظریهی اجتماعی سنتگرایی نیز در چارچوب اصول و مبانی معرفتی آن قابل درک است که در آن، سلسله مراتب وجود در نظام هستی، معرفت و انسان به اثبات میرسد و در این راستا در بخش بعدی آن سلسله مراتب اجتماعی نیز ثابت میشود. در بخش دوم، که محوریترین بخش این مجموعه به شمار میآید، در سه فصل کلیدی تنظیم شده است که در فصل اول آن با عنوان فلسفه ی تاریخ، فرآیند تاریخی ادوار اجتماعی، که به هبوط معنویت در پایان دور می انجامد، از دیدگاه گنون به تصویر کشیده میشود و با این بیان، به طور تدریجی قدم در دوران اصلی و مورد بحث خود، یعنی دوران مدرنیته میگذارد و به شمهای از اصلی ترین ویژگیهای آن دوران، که به عصر ظلمت مشهور است، پرداخته می شود که در آن، عالم به سوی انجماد و سرانجام انحلال گرایش مییابد؛ در فصل دوم با نام نقد مدرنیته در سه مبحث اصلی و طویل، در سه قلمرو فلسفه، علم و تکنولوژی و فلسفه ی سیاسی، آن خصایص منحصر به فرد و مبنایی را تشریح و به باد نقد می کشد و بحران دنیای متجدد و انحطاط حاصل از شکاف بین تمدن و سنتی و غیرسنتی تبیین میشود که در آن مشاهده می گردد که چگونه به دنبال سیر نزولی دوری بشر، چنین انحطاطی پدید آمده است. در پایان این بخش، یعنی در فصل سوم، با نام جامعه ی آرمانی گنون، ضمن پاسخ به چیستی پایان تاریخ و آینده ی جهان، جامعه ی مورد نظر وی، که با ابتناء بر سنتهای الهی ایجاد شده است، از سوی نگارنده بازسازی میگردد و پیوند مبانی نظری با اندیشههای اجتماعی او به اثبات میرسد. در بخش سوم، با عنوان نظریه ی اجتماعی دیگر سنت گرایان، ضمن بحث کلی در باب مبانی نظری و نظریه ی اجتماعی آنان، حداقل از مختصات نظری دو متفکر دیگر، یعنی فریتیوف شؤوان و حسین نصر، بهره برده است. کلید واژه: نظریه ی اجتماعی، سنت، سنت گرایی، رنه گنون، نقد مدرنیته.
استاد حوزه و دانشگاه / عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی
ریاست دانشگاه و استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم (ع)